جنایات اسرائیل در غزه؛ عامل تهدیدکننده جدید برای امنیت غذایی در جهان

حمید صیفوری، کارشناس حوزه کشاورزی

وضعیت کنونی جهان، فرسایشی شدن منازعه میان روسیه و اوکراین، ناآرامی‌های داخلی در برخی از کشورهای آفریقایی تولیدکننده محصولات کشاورزی و همچنین تبعات ناشی از حملات وحشیانه رژیم صهیونیستی به نوار غزه باعث شده تا امنیت غذایی که سنگ بنای یک جامعه توسعه‌یافته و عنصر اصلی سلامت فکری، روانی و جسمی آن جامعه است، به مخاطره بیفتد.

وضعیت تولید غذا در جهان، در سال‌های اخیر با چالش‌های بزرگی همچون بحران تغییرات آب‌وهوایی و گرم شدن کره زمین، افزایش خشکسالی، کم‌آبی، رشد جمعیت و افزایش تقاضا، جنگ و ناآرامی بین کشورها مواجه شده است. هم‌زمان با این چالش‌ها، بسیاری از کشورها دست به تغییر قوانین تجارت جهانی به سود خود زده و با اعمال تعرفه‌های افزایش، صادرات مواد خوراکی را محدود و یا ممنوع کرده و به سمت ذخیره‌سازی بیشتر حرکت کرده‌اند. در همین حال، اخباری درباره رشد ذخیره‌سازی گندم از سوی چین به گوش رسیده به‌گونه‌ای که گفته می‌شود نیمی از گندم صادراتی جهان در انبارهای دولت پکن ذخیره‌شده است.

در چنین شرایطی جنگ میان روسیه و اوکراین که درواقع رویارویی روسیه با اروپا و آمریکا بود باعث افزایش خیره‌کننده مواد غذایی در جهان شد؛ چراکه تا پیش‌ازاین درگیری نظامی، بیش از ۳۰ درصد غلات دنیا توسط دو کشور روسیه و اوکراین تولید می‌شد که با شروع جنگ، در این روند شاهد اختلالاتی هستیم.

سومین عاملی که در ماه‌های اخیر باعث بی‌ثباتی بازار تولید مواد غذایی و محصولات کشاورزی در جهان شده، مسئله افزایش وحشی‌گری‌های رژیم صهیونیستی در نوار غزه است که جنگ را به بیرون از سرزمین‌های اشغالی نیز کشانده است. طبق آنچه در رسانه‌های بزرگ دنیا منتشرشده است، پاسخ متقابل نیروهای مقاومت به رژیم صهیونیستی و حامیانش که مقابله دریایی با کشتی‌های باری منتسب به اسرائیل را نیز شامل می‌شود باعث شده تا در روند نقل‌وانتقال دریایی از تنگه باب‌المندب که حدود ۱۲ درصد تجارت دریایی جهان را شامل می‌شود، خلل ایجاد شود. در چنین شرایطی برخی از کشتی‌ها به‌جای راه کوتاه مسیر باب‌المندب تا کانال سوئز، مسیرهای جایگزینی را انتخاب کرده‌اند که همین امر باعث افزایش هزینه‌ها در انتقال غلات و همچنین افزایش میانگین زمانی سیر کشتی‌های حمله غله در دنیا شده است.

در چنین شرایطی اخباری درباره افزایش ۳.۵ دلاری قیمت کالاهایی اساسی همچون گندم، دانه‌های روغنی و خوراک دام و طیور در بازارهای جهانی منتشرشده است. گزارش‌های بانک جهانی نیز نشان می‌دهد که قیمت مواد غذایی در سه‌ماهه سوم سال جاری میلادی، نسبت به سال قبل، ۶ درصد جهش داشته؛ به‌طوری‌که «ناامنی غذایی به یک نگرانی بزرگ در جهان» تبدیل‌شده است.

از سوی دیگر، سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) نسبت به سطح بالای سوءتغذیه درنتیجه بحران غذایی در نوار غزه هشدار داد و خاطرنشان کرد که ۷۹ درصد از جمعیت آنجا در وضعیت اضطراری به سر می‌برند. بر اساس این گزارش حداقل یک خانواده از هر چهار خانواده در غزه با کمبود فاجعه‌بار دسترسی به غذا مواجه هستند؛ این یعنی آنکه بیش از نیم میلیون نفر در کشور فلسطین در وضعیت خطرناک هستند. به‌موازات آن، صندوق کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف) هشدار داد که نوار غزه «خطرناک‌ترین مکان در جهان برای کودکان است» که نشان می‌دهد کودکان در این باریکه ۹۰ درصد نیاز طبیعی خود به آب را نمی‌توانند تأمین کنند.

بر این اساس پیش‌بینی می‌شود با ادامه یافتن احتمالی تهاجم رژیم صهیونیستی به نوار غزه و مقابله‌به‌مثل یمنی‌ها در حمایت از مردم مظلوم فلسطین، وضعیت امنیت غذایی در دنیا و به‌ویژه در منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا، با چالش‌های جدی‌تری مواجه شود.