کهور ایرانی نخستین قربانی گونه مهاجم خارجی

به گفته عضو شورایعالی جنگل، کهور پاکستانی یا سمر گونه مهاجمی است که 50 سال قبل به ایران وارد شده و نخستین قربانی این گونه، کهور ایرانی به‌عنوان صاحب اصلی شبه‌ساوان‌های جنوب ایران است. توسعه سمر در جنوب کشور، نسل کهور ایرانی را در معرض خطر انقراض قرار داده است.

مرتضی ابراهیی‌رستاقی در گفت‌وگو با خبرنگار ایانا، سمر را گونه‌ای مهاجم معرفی کرد که در بسیاری از کشورها از جمله آمریکا ورود آن ممنوع شده است. به گفته وی سمر یکی از 100 گونه‌ای است که حق ورود به آمریکا را ندارد.

آن‌طور که این عضو شورایعالی جنگل گفت: سمر گونه‌ای کم نیاز از نظر آب نیست. این گیاه بر اساس گزارش‌ها قادر است ریشه خود را تا عمق 50 متری در زمین نفوذ دهد. 50 متر، عمق چاهی است که در تهران برای دستیابی به آب حفر می‌ ‎ شود.

وی اضافه کرد: در شرایطی که گونه بومی آکاسیا تورتیلیس در وسط تابستان با خزان خود خواسته، برگ‌هایش را از دست می‌دهد و به کما می‌رود تا فصل خشک را طی کرده و با طبیعت سازگار شود، کهور پاکستانی همچنان شاداب است. آیا این گونه بدون دسترسی به آب می‌تواند شاداب باشد؟

در سال‌ 85 همایشی برای بررسی وضعیت کشت گونه کهور پاکستانی در بندرعباس برگزار شده است. ابراهیمی رستاقی بیان کرد: در آن همایش از 46 شرکت کننده حاضر فقط چهار نفر مخالف کشت و توسعه سمر در ایران بودند. حتی پیشکسوتان و افراد به نام رشته جنگل نیز با کشت سمر در جنوب ایران موافق بودند، اما دفاع مخالفان توسعه این گونه به حدی قوی بود که در بند اول بیانیه پایانی آن همایش، قید شد که از کاشت گونه سمر در اراضی جنگلی مرتعی و اراضی پیرامون خودداری شود. بر اساس این بیانیه کشت سمر فقط در عرصه بیابانی فاقد پوشش گیاهی باید پیگیری شود.

البته وی تأکید کرد: وقتی گونه‌ای مهاجم است اصلا نباید کاشته شود و توسعه کشت آن مفهومی ندارد.

به گفته این عضو شورایعالی جنگل وقتی گونه‌ای خارجی به راحتی در منطقه‌ای مستقر شده و زادآوری طبیعی داشته باشد، این گونه مهاجم به حساب می‌آید.

وی با تکیه بر مطالعات سودابه علی احمدی کروری که روی گونه کهور پاکستانی وایرانی انجام شده، بر مهاجم بودن گونه سمر در استان هرمزگان تاکید کرده و از حذف گونه‌های ارزشمند و بومی جنوب کشور به دلیل توسعه سمر خبر داد.

ابراهیمی رستاق گفت: ممکن است سمر در منطقه‌ای مثل هرمزگان و میناب درجه تهاجمی خیلی بالایی داشته باشد و در خوزستان آن طور که ادعا می‌شود به دلیل همزمانی ریزش بذر با سرما، این گونه حالت تهاجمی پیدا نکرده باشد اما از آنجا که ما گونه‌های مناسب و جایگزین برای سمر داریم، توسعه این گونه مهاجم منطقی نیست.

وی افزود: ما گونه آکاسیا افراتا را در منطقه هرمزگان داریم که از نظر استقرار و حتی در برخی موارد مراقبت و نگهداری، کم نیازتر از سمر است. این گونه در عرصه ‎ های وسیع وجود دارد.

به گفته این عضو شورایعالی جنگل، کهور پاکستانی 50 سال پیش وارد ایران شد و در آن زمان، سازمان جنگل‌ها به عنوان متولی عرصه‌های طبیعی با تکثیر سایر گونه‌ها آشنا نبود اما این روزها گونه‌های متعدد دیگری نیز تکثیر می‌شود.

وی نسبت به حذف گونه غیر بومی کهور پاکستانی از اکوسیستم ایران در آینده هشدار داد زیرا معتقد است: گونه‌های بومی که هزاران سال با اکوسیستم ایران همسان شده‌اند، در رقابت با کهور پاکستانی حذف می‌شوند و در نهایت سمر نیز نمی‌تواند در شرایط اکوسیستمی ایران بقا داشته باشد.

اگرچه کهور پاکستانی گونه‌ای مهاجم است اما همچنان توسط سازمان جنگل‌ها در مناطق بیابانی کشت می ‎ شود. ابراهیمی رستاقی از رایزنی با فریبرز غیبی مدیر امور منابع جنگلی سازمان جنگل‌ها برای رسیدگی به وضعیت توسعه سمر در جنوب کشور خبر داد.

به گفته وی، قرار است بخشنامه‌ای در رابطه با ممنوعیت کشت این گونه در اراضی جنگلی و مرتعی به استان‌های جنوبی کشور ارسال شود./

L-951028-01