پاس‌داشت روز زمین: گام های کوچک مردمان برای نجات زمین

 اجتماع خیره‌کننده‌ای که پس از حدود پنج دهه، هرگز دیگر به هیچ مناسبت محیط‌زیستی نه در آمریکا و نه در هیچ جای دیگری از کره خاک مانند آن برگزار نشده است. آن هم در شرایطی که حجم آگاهی و حساسیت مردم امروز در مقایسه با آن زمان، قابل قیاس نیست! چرا؟

حافظه کوتاه‌مدت آمریکایی‌ها که  از جنگ فرسایشی و مرگبار ویتنام خسته شده بودند، یکی از دلایل این فراموشی بود. جنگی که از منظر خسارت‌های وارد آورده بر محیط‌زیست، تاکنون بی‌رقیب مانده است، به نحوی که هنوز هم با وجود گذشت حدود نیم قرن، جنگ‌افزارهای شیمیایی به کار رفته در آن نزاع خونین، دارد قربانی می‌گیرد و آسیبدیدگان جدید می‌آفریند.

به هر حال، به دنبال آن گردهمایی استثنایی بود که نخستین کنفرانس بزرگ جهانی در عالی‌ترین سطح در سال 1972 در استکهلم سوئد برگزار شد تا مردم جهان دریابند که ممکن است رهبران‌شان برای یک موضوع غیراقتصادی، غیرنظامی و غیرسیاسی هم به دور هم جمع شوند و نگرانی‌های عمیق خود را نسبت به آینده زمین در صورت تداوم نگاه بهره‌کشانه ناپایدار از زیست‌بوم مشترک اعلام دارند.

با این وجود، باید قبول کنیم تلاش‌های صورت گرفته، هرچند بسیار عظیم و گسترده بود، در برابر خسارت‌ها و تاراج‌ رخ‌داده، کافی نبوده و این بیابان‌زایی، فرسایش خاک، افت سطح آب زیرزمینی، جنگل‌تراشی، تالاب زدایی و آلودگی هوا  همچنان دست بالا را دارد و میلیون‌ها نفر قربانی جدید گرفته و می‌گیرد؛ روند نگران‌کننده‌ای که اینک در هیبت تغییرات آب و هوایی، جهان‌گرمایی و طغیان بیماری‌هایی مرموز و خطرناک دارد بازخوردهای نامبارکش را به رخ آزمندانی می‌کشد که باور نکردند، زمین به انتهای ظرفیت زیستی و توان زیست‌پالایی‌اش رسیده است.

پرسش مرسوم بشری: چه باید کرد؟

به نظرم مهم‌ترین کارهایی که باید کرد، تلاش مردم و دولت‌های متبوع‌شان برای ترک برخی عادات طبیعت‌ستیزانه  و در حقیقت، توقف فعالیت هایی که تاکنون انجام می‌دادند.

به‌عنوان مثال، باید به استعمال دخانیات پایان دهیم و از پرتاب ته‌سیگار به طبیعت خودداری کنیم. با همین کار ساده، منابع آب و خاک جهان را از 400 میلیون کیلوگرم زباله‌ به نام ته‌سیگار در سال محفوظ داشته و بیش از آن، مانع تزریق چند هزار کیلوگرم مواد سمی خطرناک چون آرسنیک و نیکوتین به زمین و آب و هوا خواهیم شد. بدین‌ترتیب، زنجیره غذایی را از یک خطر بزرگ و پیش‌برنده که در هیبت افزایش هزینه‌های درمانی و بهداشتی خود را به جوامع انسانی تحمیل می‌کند، می‌رهانیم.

گام دوم آن است که در مصرف روزانه محصولاتی که حاوی پروتئین حیوانی هستند، تجدیدنظر کرده و به‌تدریج آن را با پروتئین گیاهی جایگزین سازیم؛ روندی که در نهایت سبب خواهد شد تا حجم قابل توجهی از انتشار گازهای گلخانه‌ای به نیوار (اتمسفر) کاهش یافته و در مصرف اندوخته‌های آبی هم صرفه‌جویی قابل توجهی رخ دهد.

گام سوم آن است که تولید انرژی از سوخت‌های فسیلی را به کمینه رسانده و در عوض، سرمایه‌گذاری برای استحصال انرژی‌های نو را افزایش دهیم.

گام چهارم آن است که به مصرف کودهای شیمیایی و آفت‌کش‌ها به بهانه افزایش محصولات کشاورزی پایان داده و از روش بی‌خاک‌ورزی و کودی چون ورمی‌کمپوست بهره بگیریم.

گام پنجم آن است که شلیک به تنوع زیستی را به بهانه ورزشی ضداخلاقی، چون «شکار» پایان دهیم و این رویه خون‌ریزانه را برای همیشه به بایگانی تاریخ بسپاریم.

گام ششم آنکه به جای راندن خودروهای شخصی در ترددهای درون‌شهری، از وسایل نقلیه عمومی یا دوچرخه استفاده کرده یا پیاده تردد کنیم.

و دست آخر  با توجه به شعار سال ۲۰۱۸ و اشاره‌اش به کاهش استفاده از مواد پلاستیکی، بکوشیم تا به جای مصرف روزانه سه کیسه نایلونی، آن را به دو کیسه کاهش داده و به تدریج از کیسه‌های پارچه‌ای چند بار مصرف استفاده کنیم.این گام‌های کوچک به نجات زمین منجر خواهد شد و به کابوس دنیای مدرن، یعنی رشد قارچی قاره هفتم یا کثیف در اقیانوس آرام پایان خواهد داد.

این‌گونه است که به‌راستی در نکوداشت روز و هفته زمین شرکت کرده و نشان خواهیم داد که یک شهروند مسئولیت‌پذیر در کره خاک هستیم.

یادمان باشد: اگر میزان مصرف کنونی 7.5 میلیارد نفر ساکنان زمین تداوم یابد، ما به کره زمینی نیاز داریم که دستکم 1.6 برابر بزرگ‌تر از سیاره کنونی باشد! پس چاره‌ای نیست جز آنکه از خود شروع کرده و تا آنجا که می‌توانیم در مصرف و پاسداری از آب، خاک، زی‌گونگی و هوا سزاوارانه‌تر رفتار کنیم.