تغییر الگوی کشت برای ارزش افزوده

بعد از هر پیچ، یک پیچ دیگر است که باور نمی‌کنی جاده و راه تا این حد غافلگیرکننده باشد. به نظر نمی‌رسد که یک ساعت راه طی شده تا به این تکه از بهشت برسیم. دنیایی محصور در کوه‌ها و تپه‌ها، بین کوه‌ها زمین‌های وسیعی هست که باور کردنش سخت است چنین جایی در روی زمین وجود دارد. سرزمینی که به فاصله چند دقیقه از مکان بعدی به یکباره هوا ابری می‌شود و مه همه جا را می‌گیرد. از پایین تا سینه‌کش کوه پله‌پله سبز است و آدم‌هایی که تکتک و پراکنده در حال کار روی زمین‌ها و تکه‌های سبز هستند.

بینابین این تکه‌های سبز درخت‌هایی با نظم و به ردیف چیده شده است. درخت‌هایی از بالای کوه‌ها منظره‌ای جالب توجه دارد. در واقع این سرزمین بین کوه‌ها و داخل یک دره است که خانه‌ها و کشتزارها از آن بالا مینیاتوری هستند. اینجا شهر ییلاقی دودانگه (فریم) در 70 کیلومتری جنوب شهر ساری است. جایی که بیشتر زمین‌های حاصل‌خیزش روی دامنه کوه و تپه و سطح‌های شیبدار است. در چهار یا پنج سال گذشته چهره این منطقه باوجود مکانیزه شدن کشت و کار، اما سبزتر و به یک منطقه کشاورزی محور واقعی، نزدیک‌تر شده است. احداث باغ‌ و کشتزار در زمین شیبدار یکی از مهمترین اقدام‌هایی بوده برای مکانیزاسیون انجام شده است. باغ‌ها و کشتزارهایی که با استفاده از فناوری روز و توجه به جغرافیا و فضای بومی منطقه درست شده‌اند. ضمن اینکه در این منطقه هم با توجه به موضوع کم‌آبی و پیش‌بینی و تمهید برای آن تغییراتی در پوشش گیاهی منطقه داده شده و گونه‌های مقاوم‌تر به کم‌آبی که با اب و هوای منطقه نیز سازگاری دارند، اضافه شده است. ایجاد باغات میوه و سیاه ریشه‌، باغات گل محمدی و.... از جمله این اقدام‌‌هاست. البته یکی از بزرگترین باغات میوه احداث شده در سطح شیبدار در همین منطقه قرار دارد.

بهرام محمدپور رئیس مرکز جهاد کشاورزی شهر دودانگه است. او از بیشتر اقداماتی که برای توسعه اقتصادی مقاومتی و پیش‌نیازهای آن لازم است می‌گوید: در چهار سال گذشته باغات زیادی در سطح شیبدار احداث شده، برای بهبود گونه گیاهی و مبارزه با کم‌آبی و رانش زمین حدود 500 هکتار باغ گل محمدی احداث شده است.

او اضافه می‌کند: احداث باغ در سطوح شیبدار رفتار مقرون به‌صرفه‌تری است. چون در مورد کشتزارها و سطح زیر کشت تقطیع‌شده و کوچک‌تر است. اما در مورد باغ‌ها چون قطعات بزرگتر است از فرسایش و رانش قسمت‌های بیشتری جلوگیری می‌کند. البته تغییر الگوی کشت و کشت جایگزین مهم‌ترین و کارآمدترین ابزار کشاورزان و به نفع آنهاست.

محمدپور از یکی از بزرگترین باغ‌های تمام مکانیزه این منطقه تعریف می‌کند. باغی که مخصوص نهال‌ها و درختان میوه است و با استفاده از فناوری آبیاری قطره‌ای و سیستم داربست، احداث شده است.

محمد پیرهادی صاحب این باغ و کشت و صنعت تاسیس شده در کنار این باغ است. او در مورد این باغ می‌گوید: سیسستم آبیاری، کوددهی و رسیدگی به باغ به‌طور کامل هوشمند است. احداث این باغ از ابتدا تا انتها با جدیدترین سیستم‌های باغداری در دنیا هماهنگ شده و بر اساس آنها احداث شده است.

پیرهادی در مورد انتخاب چنین محلی برای احداث باغ مکانیزه و شیوه عملکرد در این‌باره توضیح می‌دهد: ایده تاسیس چنین باغی بیش از 12 سال پیش به ذهن من رسید و به دنبال آن بودم. این زمین‌ها برای صاحبان اصلی‌شان بازده و بهره‌وری بالایی نداشت (کمتر از 40 درصد) ضمن اینکه وقتی خاک در جهت شیب زمین شخم می‌خورد فرسایش خاک چند برابر می‌شود. اما احداث باغ آن هم به شیوه کنونی هم فرسایش خاک را کم می‌کرد و هم بهره‌وری زمین را افزایش می‌داد.

او اضافه می‌کند: برای احداث چنین باغی اراضی یکپارچه شد، پس از آن هم سطح شد. باغ از ابتدا طراحی شد و این طراحی توسط یک گروه انجام شد. ایرادات در حین کار با آزمون خطا تا حدود زیادی برطرف شد. حتی در مواردی که لازم بود کار متوقف شد و برای بازدید نمونه‌های مشابه به کشورهای مختلف سفر کردیم تا کار به اینجا برسد.

صاحب این باغ مکانیزه به نکته مهم دیگری نیز در مورد آبیاری و شیوه نگهداری این باغ اشاره کرده و می‌گوید: به دلیل مکانیزه بودن شیوه آبیاری این نوع باغ، هدر رفت آب کم و بازده عملکرد بالاست.  احداث باغ در این منطقه با توجه به شرایط جغرافیایی و میزان آب موجود بهترین گزینه بود.

او اضافه می‌کند: سیستم آبیاری دقیق است. آب چاه با شیوه ثقلی در دو مخزن ذخیره می‌شود و با روش آبیاری قطره‌ای باغ آبیاری می‌شود. این باغ با رعایت تمامی استانداردها طراحی و ساخته شده است.

پیرهادی در مورد محصولات این باغ می‌گوید: با توجه به جغرافیا و آب و هوای این منطقه درخت‌های باغ سیب (7 یا 8 نوع)، گلابی (حداقل 4 نوع)، آلو (4 نوع)، تمشک، آلبالو، گیلاس و.... است. این باغ میوه‌هایی به مراتب باکیفیت بسیار بالاتر از باغ‌های سنتی یا معمولی در نوع خود است. ارزش افزوده و بازده چنین باغی با این مساحت 25 برابر یک شالیزار با همین وسعت است.