تولید اسفنج واژینال پروژسترونی دام سبک (آرپروسینکرو)

هدی جواهری بارفروشی

عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات علوم دامی کشور

به علت افزایش جمعیت کشور در سال‌های اخیر و افزایش مصرف فرآورده‌های پروتئینی و همچنین لزوم خودکفایی و کاهش واردات به منظور تأمین مواد پروتئینی مورد نیاز، به کارگیری روش‌های علمی نوین در پرورش دام اهمیت بسزایی یافته است. در کشور ما مطلوبیت گوشت گوسفند بالاتر از انواع دیگر گوشتها بوده و همین امر موجب تقاضای بالاتر در بازار برای گوشت گوسفند و به تبع آن قیمت بالاتر این محصول شده است. 

با توجه به اینکه اغلب نژادهای گوسفند و بز دارای تولیدمثل فصلی هستند؛ این خصوصیت منجر به محدودیت تولید بره و بزغاله شده و در بسیاری از مناطق تنها یکبار در سال زایش انجام می‌شود. علاوه بر این ویژگی ذاتی گوسفند و بز، ضعف در مدیریت تولیدمثل گله‌های سنتی روستایی و عشایری نیز موجب افزایش تعداد میش های قسر، تلفات بر‌ه ها، ایجاد زایش پراکنده در طول سال و غیریکنواختی در گله‌ها می‌شود. در چنین شرایطی، اعمال شیوه‌های مناسب مدیریتی و کاربرد فناوری‌های تولیدمثلی می‌تواند موجب سودآوری بیشتر برای صنعت دامداری شود. 

از متداول‌ترین فناوری‌های تولیدمثلی در حیوانات مزرعه‌ای می‌توان به انواع روش‌های کنترل چرخه فحلی اشاره کرد. همزمان سازی فحلی یکی از ابزارهای مدیریت تولیدمثل در دام به شمار می‌رود که به صورت گسترده‌ای در سراسر دنیا به کار گرفته می‌شود. از جمله مهمترین نتایج حاصل از کاربرد روش‌های همزمان سازی فحلی در صنعت پرورش گوسفند و بز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- کنترل مدیریت بهداشتی، تغذیه‌ای و تولیدمثلی در گله‌های گوسفند و بز؛

- برنامه‌ریزی جهت جفتگیری‌های کنترل شده به منظور توسعه اهداف اصلاح نژادی؛

- بهبود بازده بره‌زایی و بزغاله زایی در سیستم‌های فشرده (سه زایش در دو سال)؛

- جلوگیری از زایش های پراکنده و در زمان‌های نامناسب، تولید بره و بزغاله‌های همسن برای پرواربندی؛

- تولید بره و بزغاله در ماه‌هایی از سال که عرضه گوشت قرمز محدود است و در نهایت اثرگذاری بر الگوی تولید گوشت و تثبیت بازار؛

یکی از ابزارهای مورد استفاده در همزمانسازی فحلی در دام سبک، اسفنج واژینال حاوی پروژسترون است

با همت محققین بخش تحقیقات مدیریت پرورش موسسه تحقیقات علوم دامی کشور و با استفاده از مهندسی معکوس برای اولین بار در کشور نمونه داخلی این اسفنج ساخته شد و با مشارکت بخش خصوصی و اخذ کلیه مجوزهای لازم، با نام تجاری آرپروسینکرو به تولید صنعتی رسیده است.

بر اساس آمار ارائه شده توسط وزارت جهاد کشاورزی (1401) جمعیت میش و بره در کشور، 51 میلیون و 160 هزار رأس و بز و بزغاله 17 میلیون و 300 هزار رأس بوده است. اگر تنها یک سوم این تعداد میش و ماده بز مولد در نظر گرفته شود، (حدود 17 میلیون رأس میش و 5 میلیون و 766 هزار رأس ماده بز) و چنانچه تنها برای نیمی از آن‌ها مدیریت تولیدمثلی اعمال شود، حدود 8 میلیون و 500 هزار رأس میش و 2 میلیون و 800 هزار رأس ماده بز مصرف کننده ابزارهای کمک تولید مثلی خواهند بود. 

 با در نظر گرفتن اینکه هر دامدار بنا بر تجربه یا سلیقه یا تمکن مالی خود و یا توصیه دامپزشک اقدام به استفاده از انواع ابزار های کمک تولید مثلی مانند سیدر، ایمپلنت‌های ملاتونین دار، اسفنج و یا سایر پروتکل‌های هورمونی می‌کند و با توجه به اینکه تا کنون انواع ابزارهای کمک تولیدمثلی وارداتی در کشور وجود داشته و برای دامدار شناخته شده هستند، چنانچه یک پنجم این تعداد تحت پوشش آرپروسینکرو قرار گیرند، در مجموع بیش از 2 میلیون و 260 هزار رأس گوسفند و بز را در بر خواهد گرفت.

با در نظر گرفتن قیمت محصول داخلی (هر قطعه 32500 تومان) برای همزمان سازی این تعداد دام حدود 74 میلیارد تومان هزینه خواهد شد. در حالی که برای همین تعداد با در نظر گرفتن قیمت محصول وارداتی (هر قطعه 90 هزار تومان) بیش از 200 میلیارد تومان هزینه در بر خواهد داشت. بنابراین، با توجه به اینکه قیمت تمام شده اسفنج تولید داخل کمتر از نصف نمونه مشابه وارداتی آن است، در مجموع تولید اسفنج واژینال پروژسترونی دام سبک (آرپروسینکرو)126 میلیارد تومان به سود مصرف‌کنندگان خواهد بود؛ که این موجب استقبال دامپروران از این محصول تولید داخل شده است.

این محصول با دارا بودن ویژگی‌هایی همچون:

قیمت تمام‌شده‌ی پایین‌تر نسبت به نمونه‌های مشابه وارداتی

کیفیتی مشابه نمونههای اروپایی وارداتی

برخورداری از تیم پشتیبانی علمی مجرب

ارائه خدمات جانبی به دامداران

از مزیت رقابتی قابل توجهی در بازار برخوردار است.