نگاهی به تولید محصول سالم با بهره‌گیری از ورمی‌کمپوست

استفاده از کودهای شیمیایی آسیب زیادی به اکوسیستم و در نهایت سلامت انسان وارد می‌کند. کارشناسان برای دچار نشدن به این آسیب‌ها راهکارهایی را پیشنهاد می‌کنند، کمپوست یا کود آلی یکی از آنها است.

آب، نور، خاک سه نیاز اصلی گیاه برای رشد است، اما هر خاکی بستر رشد گیاه نیست.

وسعت زمین‌های زراعی در کشور ما مشخص است؛ صدها سال طول می‌کشد خاکی به عمق یک سانتی‌متر به وجود بیاید، اما امروزه خاک‌های زراعی به دلایل فرسایش آبی و بادی، قطع درختان، چرای بی‌رویه و تبدیل چراگاه‌ها به اراضی کشاورزی و از همه مهم‌تر به دلیل استفاده از کودهای شیمیایی در حال از بین رفتن است.

ورمی‌کمپوست اصلاح‌کننده خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک است و علاوه بر وزن مخصوص کم، فاقد هرگونه بو، میکروارگانیسم‌های پاتوژن، باکتری‌های غیرهوازی، قارچ‌ها و علف‌های هرز است.

سالانه بیش از بیش از دوهزار تن کود ورمی کمپوست در آذربایجان شرقی تولید می‌شود.

مرند، شبستر، ملکان، بناب، میانه، سراب، بستان‌آباد و تبریز از شهرستان‌های برتر آذربایجان شرقی در تولید ورمی‌کمپوست محسوب می‌شوند.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) گفت: افزایش مصرف بی‌رویه کودهای شیمیایی و آثار منفی کاربرد این کودها بر محیط زیست و سلامت موجودات زنده به‌ویژه انسان‌ها بر کسی پوشیده نیست.

ایوب ایرانی‌فام افزود: با توجه به اینکه تقاضا برای مواد غذایی رو به فزونی است، حفظ منابع تولیدکننده مواد غذایی از نظر کمی و کیفی به‌ویژه آب و خاک وظیفه‌ همگانی است.

وی یکی از روش‌های نادرست برای افزایش تولید را مصرف بی‌رویه کودهای شیمیایی دانست و خاطرنشان کرد: با ادامه این روند نه‌تنها تولید افزایش نخواهد یافت، بلکه سبب از بین رفتن مواد آلی خاک می‌‌شود.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی از افزایش عملکرد محصولات حاصل شده با استفاده از این دسته از کودها خبر داد و تصریحخ کرد: افزایش ۲۰ تا ۷۰ درصدی عملکرد محصول در واحد سطح با استفاده از کود ورمی‌کمپوست دور از انتظار نخواهد بود.

ایرانی‌فام ادامه داد: تولید ورمی‌کمپوست در دو سطح خانگی و انبوه صورت می‌گیرد که در سطح خانگی در حال حاضر از مهم‌ترین مشاغل خانگی در دنیا محسوب می‌شود و به لحاظ کارآفرینی، توسعه اقتصادی، ارزش افزوده بالا، بهره‌برداری سریع و در نهایت تأمین سلامت جامعه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

وی یادآور شد: کیفیت محصولات با استفاده از این نوع کود، 50 درصد نسبت به کودهای شیمیایی افزایش می‌یابد.

مدیر زراعت سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی در گفتگو با خبرنگار ایانا اظهار داشت: ورمی‌کمپوست به‌دلیل برخورداری از خاصیت اسفنجی، علاوه بر نگهداشت و آزادسازی تدریجی موجود، ضمن مقابله با کمبود آب در شرایط خشکسالی، باروری حاصلخیزی اراضی غیرقابل کشت، شور و کوهپایه‌ها را نیز در پی دارد.

سعید سلیمانی تأکید کرد: محققان میزان عناصر اصلی و غذایی این کود را در مقایسه با سایر کودها بیشتر عنوان کرده‌اند.

وی همچنین افزود: خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک با استفاده از ورمی‌کمپوست اصلاح می‌شود.

مدیر زراعت سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی با اشاره به وجود ویتامین در ورمی‌کمپوست خاطرنشان کرد: بهتر است بدانیم که مواد محرکه رشد گیاهی نظیر ویتامین‌ها به‌ویژه ب12 در این کود وجود دارد.

سلیمانی ادامه داد: این کود آسان‌تر و سریع‌تر از بیوکمپوست فرآوری می‌شود.

وی تولید ورمی‌کمپوست را تولید ثروت دانست و تصریح کرد: توسعه کشاورزی پایدار، مقابله با خشکسالی، جلوگیری از تخریب خاک، امکان تولید محصولات ارگانیک، ایجاد اشتغال پایدار و به نوعی تولید ثروت را می‌توان با بهره‌گیری از ورمی‌کمپوست محقق دانست.

مدیر دفتر محیط زیست و توسعه پایدار سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی به خبرنگار ایانا گفت: افزایش قابلیت جذب کودهای شیمیایی، عدم شستشوی کودهای ازته و در واقع عدم آلودگی آب‌های زیرزمینی از مزایای مصرف کود ورمی‌کمپوست عنوان شده است.

احمد بایبوردی یادآور شد: کود ورمی‌کمپوست با افزایش هورمون‌های رشد، گیاه را وادار می‌کند که از عناصر فعال شده در محیط ریشه غذا را جذب و عناصر کشت شده را به تدریج آزاد کند.

وی تأکید کرد: این کود ازجمله آلی پوسیده و تجزیه شده است که توسط نوعی از کرم‌های خاکی تولید و فرآوری می‌شود.

مدیر دفتر محیط زیست و توسعه پایدار سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی از مشخصات این کود خبر داد و افزود: ورمی‌کمپوست با توجه به دانه‌بندی مناسب، رطوبت و حرارت متعادل و عاری بودن از هرگونه بو دارای وزن مخصوص بالایی است.

بایبوردی خاطرنشان کرد: کارشناسان ورمی‌کمپوست را حاوی بسیاری از عناصر قابل جذب شامل ازت، فسفر، پتاسیم، منیزیم، آهن، روی و منگنز می‌دانند.

وی بهره‌گیری از این کود را با توسعه پایدار کشاورزی مرتبط دانست و ادامه داد: توسعه کشاورزی پایدار با بهره‌گیری از کود ورمی‌کمپوست اقدامی است حیاتی برای حفظ محیط زیست و بقایای خاک که با استفاده از همین منابع طبیعی حاصل خواهد شد.

بایبوردی با بیان امکان‌پذیر بودن صادرت ورمی‌کمپوست در قالب یک محصول غیرنفتی تصریح کرد: ورمی‌کمپوست را می‌توان به‌عنوان یک محصول صادراتی با برچسب مناسب که نشان‌دهنده میزان مواد غذایی موجود در آن است به بازارهای داخل و خارجی عرضه کرد.

بر اساس این گزارش، ورمی‌کمپوست با داشتن همه ویژگی‌های یک کود سالم برای رشد و نمو گیاهان علاوه بر تأثیر جدی بر رشد کمی و کیفی محصولات کشاورزی منجر به ایجاد حالتی ماندگار در خاک شده و در نهایت سلامت غذایی یک کشور را ایجاد می کند.

بهره‌گیری از ورمی‌کمپوست افزون بر تثبیت مواد زاید جامد، فضولات حیوانی و لجن فاضلاب، نتایج مفید دیگری نظیر جداسازی مواد زاید غیرآلی، نداشتن شیرابه، نداشتن بوی زباله و کاهش حجم آن تا حدود 80 درصد را نیز به دنبال دارد./

G-930514-01