فرصت ها و تهدیدات صنعت قند در سال 95

چراغ راه آینده آدمی به چند چیز است که روشن و فروزان می ماند و خاموشی را به خود راه نمی دهد. «امید» همان چراغ همیشه روشن زندگی آدمی است که اگر روزی به هر دلیل کم سو شود یا به سوی خاموشی برود، روح و روان انسان را پژمرده و گل زندگی اش را می خشکاند. امید به آینده ای روشن و فروزان به ویژه برای کسب و کار حتی از سرمایه، درآمد و سود بالاتر است و بدون وجود آن، به دست آوردن دیگر مقوله ها کاری ناممکن می شود. امید به آینده به مثابه یک نیروی پیش برنده به ویژه در روزهای سخت و در مراحل آخر را باید جدی گرفت. روزهای پایانی سال 1394 خورشیدی و در آستانه بهار و سبز شدن زندگی طبیعت، از هنگامه هایی است که اهالی کسب و کار را درمی نوردد و آنها را وادار می کند تا چشمی به گذشته و چشمی به آینده داشته باشند .

تلخ و شیرین 1394

رشد 3 درصدی تولید ناخالص داخلی در سال 1393 که آمار آن از سوی بانک مرکزی اعلام شد و شرایط روحی - روانی مناسب پس از روی کار آمدن دولت جدید همه چیز را برای سال خوب 1394 فراهم کرده بود .

در حالی که تولیدکنندگان قند و شکر نیز امیدوار بودند سال 1394 را با کمترین تنش و آسیب اقتصادی و فکری به سر برند، اما واقعیت ها شکل دیگری به خود گرفت. در حالی که تولید قند و شکر در ایران روندی فزاینده را تجربه می کرد و پس از دوران سخت سال های 1384 تا 1392 خورشیدی به روزهای خوب نزدیک می شدیم، اما ادامه آثار و پیامدهای یک تصمیم غلط درباره نرخ گذاری که از طرف دیگر با تأخیر اعلام شد، کار را دشوار کرد. تولیدکنندگان قند و شکر در همه سال 1394 متأسفانه با حسرت و سختی دنبال طلب خود از دولت برای مابه التفاوت تعیین شده بودند. ارقام کلان طلب از دولت کار را برای کارخانه ها سخت کرد. در حالی که گمان می رفت مدیران دولت یازدهم در وزارت صنعت، معدن و تجارت، در سازمان مدیریت و برنامه ریزی و در برخی نهادهای دیگر کار را سامان دهند، اما متأسفانه این اتفاق نیفتاد. در سال 1394 شرایط کلان اقتصاد نیز با رکود همراه شد و فروش محصولات تولیدی به دلیل کاهش قدرت خرید شهروندان همچنان سخت بود. سال 1394 اما روزهای شیرین هم داشت. شیرین ترین رخداد سال 1394 بدون تردید به ایستادگی وزارت جهاد کشاورزی و به ویژه وزیر محترم این نهاد مربوط می شود که راه را برای واردات رانتی همچنان مسدود نگه داشت. برگشت آرامش به بازار و جلب اعتماد دولت از طرف انجمن صنفی کارخانه های قند و شکر و مقبولیت آمارها و اطلاعات ارایه شده از طرف انجمن که آن را به آمار مرجع تبدیل کرده است از شیرینی های دیگر سال 1394 بود .

فرصت های سال 1395

سال 1394 با همه تلخ و شیرین و فراز و نشیب چند روز دیگر پایان مییابد و سال 1395 از راه میرسد. در سال 1395 کدام تهدیدها و کدام فرصتها در مسیر صنعت اصیل و قدیمی صنعت قند و شکر وجود دارد؟ بدون چون و چرا باید پذیرفت که دولت یازدهم در مهار تورم و جلوگیری از شتاب بیشتر این مقوله خطرساز کامیاب بوده است. مهار نرخ تورم در دامنه 15 درصد و کمتر، این مزیت را برای تولید داخل دارد که قدرت رقابتی آن در برابر کشورهای دیگر افزایش می یابد. صنعت قند و شکر نیز این مزیت را به دست می آورد که قدرت رقابتی بالاتری را تجربه کند. دولت یازدهم در سال 1393 و 1394 توانست نوسان های آسیبزننده نرخ ارز را تا اندازه قابل توجهی مهار کند. تثبیت نرخ ارز و نوسان های کم آن راه را برای برنامه ریزی هموار کرد و از طرف دیگر دندان طمع واردکنندگان را کشید و این نیز از فرصت های سال 1395 خواهد بود. تک نرخی کردن ارز و حذف دلار مبادلاتی از تجارت خارجی کالاهایی مثل شکر از فرصت های سال آینده است. حذف دلار مبادلاتی از چرخه تجارت خارجی به طور کامل می تواند دامنه رقابت تولید داخل و خارج را به شرط تداوم این سیاست و دستکاری نکردن نرخ ارز، افزایش دهد. فرصت فوق العاده مناسبی که صنعت ایران و صنعت قند و شکر در سال آینده دارد دور شدن کابوس تحریم از سر اقتصاد ایران است. در سال 1394 خورشیدی گروه دیپلماتیک ایران با تلاش و زحمت توانست مذاکرات را به نقطه مصالحه برساند. در سال 1395 میتوان امیدوار بود که برخی افراد به بهانه تشدید تحریم ها اقدام به واردات نکنند و از چرخه دریافت ارز رانتی حذف شوند. عادی شدن شرایط سیاست خارجی ایران می تواند راه را برای هموار کرده تجارت خارجی با هزینه های مبادلاتی کمتر صاف کند. این پیامدها روی هم با توجه به اینکه پیش بینی تحلیل ها از رشد 5 تا 6 درصدی اقتصاد ایران آدرس میدهند برای تولید داخل مبارک خواهد بود. افزایش رشد اقتصادی و عبور از رکود در سال 1395 پیامدهای پرشماری دارد که یکی از مهمترین آنها افزایش قدرت خرید مردم است که بخشی از افزایش قدرت خرید به شکر و تولیدات استفاده کننده از شکر مثل شیرینی و شکلات و بستنی بر می گردد و رکود فروش قند و شکر کاهش می یابد .

مهمترین و روشن ترین نقطه امید و فرصت صنعت قند و شکر برای سال 1395 بدون تردید چشمانداز روشن تولید داخل است. مجموعه سیاست های اتخاذ شده از سوی وزارت جهاد کشاورزی با هدف حمایت از تولید ملی کشاورزی و به ویژه مسدود کردن جاده واردات، چشم انداز امیدوارکنندهای برای تولید داخلی شکر را ترسیم می کند. مدیران و سهامداران کارخانه های قند امیدوارند با پرداخت بدهی کشاورزان، تولید چغندرقند نیز فزاینده باشد و تولید شکر از چغندر قند و نیشکر افزایش یابد .

تهدیدهای سال 1395

هیچ ایرانی دلسوز به این مرز و بوم هرگز تمایل ندارد که از روزگار سرزمین شکایت و گله کند و نگارنده نیز از صمیم قلب می خواهد هیچ تهدیدی برای صنعت قند و شکر و اقتصاد ایران نباشد. اما متأسفانه دغدغه ها و دلشوره هایی هست که بازتاب آنها مفید است. یکی از دغدغه های تولیدکنندگان شکر این است که در سال 1395 نیز همانند دو سال 1393 و 1394 توانایی گرفتن طلب خود از دولت را نداشته باشند. با توجه به تعهد سپرده شده از محل این طلب به چغندرکاران اگر این اتفاق نیفتد، روزهای سختی برای کارخانه ها رقم می خورد. اگرچه دولت یازدهم توانسته است نوسان نرخ ارز را مهار کند اما وعده های دولت برای تک نرخی کردن ارز در سال 1394 لباس عمل نپوشید و این نگرانی وجود دارد که در سال 1395 نیز این اتفاق رخ ندهد. دو قیمتی شدن ارز و اصرار بر دادن ارز مبادلانی و ترجیحی به واردات شکر همان تهدید بزرگ سال های سپری شده است که ممکن است باقی بماند .

دولت محترم باید در پایان امسال و یا شروع سال 1395 با صراحت و قاطعیت زمانی را برای تک نرخی کردن ارز اعلام و کار را یکسره کند. در سال 1395 اما این تهدید نیز وجود دارد که وفور درآمد ارزی به دلیل افزایش درآمدها از مسیر آزاد شدن منابع ارزی طمع دولت برای واردات افزایش یابد. در شرایطی که در زمستان سال 1395 شاهد رقابت برای ریاست جمهوری هستیم دولت محترم باید با شجاعت مسؤولیت کامل را بر دوش بگیرد و از وسوسه های سیاست ورزان برای ارزان سازی به روش دولت های قبل اجتناب کند .

با توجه به اینکه کارخانه های قند و شکر در سال های اخیر با زیان انباشت شده مواجه شده اند تکرار و ادامه زیان آور بودن فعالیت ها ممکن است آستانه تحمل آن ها را طی کند و استحکام فعالیت را متزلزل کند. با آرزوی کاهش تهدیدها و افزایش فرصت های سال 1395 و با عنایت به ایستادگی همیشگی مدیران دلسوز به مرز و بوم، تهدیدها را به فرصت تبدیل خواهیم کرد .