ثبت اختراع فرمولاسیون تولید قارچ دارویی خوراکی "شاه‌صدف" در ایران / شاه‌صدف در ردیف مرغوب‌ترین قارچ‌های خوراکی جهان

ایانا: مصرف قارچ به دوران باستان بازمی‌گردد. قارچ های خوراکی در مراکز باستان شناختی با قدمت حدود ۱۳ هزار سال در شیلی یافت شده‌اند، اما نخستین شواهد قابل اعتماد درباره مصرف قارچ به چند صد سال پیش از میلاد در چین بازمی‌گردد. چینی‌ها قارچ‌ها را به‌عنوان دارو و همچنین برای غذا باارزش می‌دانند. رومیان و یونانیان باستان، به‌ویژه افراد طبقات اجتماعی بالا از قارچ‌ها برای مصارف آشپزی استفاده می‌کردند. امپراطوران امپراطوری روم چشندگانی برای اطمینان از خوراکی بودن قارچ‌ها استخدام می‌کردند. حال با دستیابی بیشتر بشر به ارزش‌های ریزمغذی‌های موجود در قارچ کاملاً هویداست تلاش برای استفاده همزمان دارویی و خوراکی از این ماده بار ارزش روزبه‌روز بیشتر هم می‌شود. کمااینکه گفته شده کربوهیدرات‌های موجود در قارچ‌ها، نظیر کیتین که دیواره سلولی قارچ‌ها را تشکیل می‌دهد، باعث تحریک و تقویت دستگاه ایمنی می‌شود. همچنین قارچ‌ها دارای ریزمغذی روی هستند که به حفظ سلامتی پوست و مو و همچنین ایمنی بدن کمک می‌کند. همچنین گفته می‌شود که ترکیبات و ریزمغذی‌های مختلفی نظیر سلنیوم در قارچ‌های خوراکی از بروز سرطان و رشد تومورهای بدخیم پیشگیری می‌کند. قارچ‌ها دارای ویتامین‌های ب، ث ( C )، د و آنتی‌اکسیدان هستند. قارچ‌های خوراکی منبع پروتئین بوده و همچنین دارای گلیکوژن هستند. قارچ‌ها پرکالری نبوده و از این لحاظ ماده غذایی مناسبی هستند.

در این میان جواد جانپور عضو هیأت علمی گروه زیست‌فناوری قارچ‌های صنعتی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی در گفت‌وگویی که امروز با ایسنا داشت، از ثبت اختراع فرمولاسیون تولید قارچ دارویی خوراکی با عنوان "شاه‌صدف" خبر داد و گفت: قارچ شاه‌صدف ( Pleurotus eryngii ) یکی از گونه‌های متعلق به جنس قارچ‌های صدفی ( Pleurotus spp. ) است و دارای یکی از بزرگ‌ترین اندام‌های باردهی در بین انواع گونه‌های قارچ‌های خوراکی است.

وی خاطرنشان کرد: خانواده قارچ‌های صدفی ( Pleurotus spp. ) با داشتن ترکیبی به نام لواستاتین ( lovastatin ) باعث کاهش سطح کلسترول خون شده، از این رو مصرف آن برای افراد دارای چربی خون توصیه می‌شود. همچنین در تحقیقات اخیر ترکیب ضد سرطانی اریجیولید A نیز شناخته شده که روی سلول‌های سرطانی تأثیری کنترلی دارد.

عضو هیأت علمی گروه زیست‌فناوری قارچ‌های صنعتی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی همچنین افزود: عطر دلپذیر، ماندگاری بالا و کیفیت پخت مناسب، این قارچ را در ردیف مرغوب‌ترین قارچ‌های خوراکی قرار داده است.

جانپور با بیان اینکه قارچ شاه‌صدف بسیار شبیه به قارچ دکمه‌ای بوده و با حذف مرحله خاک پوششی، راندمان مصرف آب و هزینه تولید در این قارچ نیز بسیار پایین گزارش شده است، ادامه داد: هدف از این طرح بهینه‌سازی شرایط تولید یکی از نژادهای تجاری قارچ شاه‌صدف روی ضایعات کشاورزی و گیاهی ارزان‌قیمت بود.

وی با بیان اینکه قارچ‌های صدفی به‌دلیل استفاده از ضایعات کشاورزی و گیاهی ارزان قیمت هزینه تولید بسیار کمتری نسبت به قارچ خوراکی دکمه‌ای دارند، تصریح کرد: این طرح با موفقیت به اتمام رسید و حق مالکیت آن نیز با عنوان "قارچ ارینجی" به نام جهاد دانشگاهی خراسان رضوی ثبت شد.

جانپور اظهار داشت: در حال حاضر این قارچ توسط گروه پژوهشی زیست فناوری قارچ‌های صنعتی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی به‌صورت نیمه‌انبوه تولید و در مشهد عرضه می‌شود. فعالیت‌های تحقیقاتی روی به‌نژادی این قارچ نیز در دست انجام است که منجر به تولید نژادهای پرمحصول و با کیفیت از این قارچ خواهد شد./

S-950612-01