موج کشاورزهراسی!

ناگوارتر از بحران کنونی آب و چالش‌های آن، آمارهای ضد و نقیضی است که در این بخش اعلام می‌شود. هرچند اعلام آمار در هیچ بخشی در کشور ما آنچنان دقیق نیست با این حال چندان تلاشی برای بروزرسانی آمارهای متفاوتی که در بخش آب از گذشته وجود داشته، نمی‌شود. گویا توجهی به تغییر و تحولاتی که درچندین سال پیش رخ داده نمی‌شود.

به عنوان نمونه، از زمانی که ۲۵ درصد جمعیت ایران شهرنشین و ۷۵ درصد روستانشین بوده‌اند سهم مصرف آب در بخش کشاورزی ۹۲ درصد و سهم مصرف آب در بخش صنعت و شرب ۸ درصد اعلام می‌شود. این در حالی است که این حجم جمعیت در یک سیر معکوس قرار گرفته چراکه درحال‌حاضر ۷۵ درصد جمعیت در بخش شهری و ۲۵ درصد روستانشین هستند. به علاوه اینکه آمار دقیق مصرف آب در بخش کشاورزی ۷۰ درصد، در بخش صنعت ۲۰ درصد و در بخش خوراکی و شرب ۱۰ درصد است. این در حالی است که موج کشاورز هراسی که از مدت‌ها پیش به راه افتاده، تمامی مشکلات بخش آب را ناشی از مصرف در کشاورزی می‌داند. در حالی که به خوبی می‌دانیم تامین یک لیتر آب در بخش شرب و صنعت هزینه‌ای معادل تامین ۱۰ لیتر آب در بخش کشاورزی دارد. به علاوه اینکه کشاورزان با هر نوع آبی محصولات غذایی تولید می‌کنند اما تامین آب مصرفی در بخش صنعت و شرب برای دولت هزینه دارد. کشاورز با درصد شوری زیاد در بیشتر نقاط کشور محصولات غذایی تولید می‌کند اما آب مورد مصرف صنعت اگر شور باشد باید با تصفیه صنعتی و کلرزنی همراه شود و بعد از تصفیه هزینه‌بر، مورد مصرف قرار گیرد. متاسفانه این آب پس از مصرف در تمامی مراکز صنعتی بدون بازیافت دوباره از دسترس خارج و در طبیعت رها می‌شود. آب شرب و خوراکی نیز به همین صورت است چراکه هزینه تصفیه‌سازی آن برای دولت زیاد است. این در حالی است که بیشتر مسائل و مشکلات بخش آب را مسئولان از جانب مصرف در بخش کشاورزی می‌دانند؛ بخشی که تامین آب آن نیاز به تاسیسات و صرف هزینه‌های زیاد ندارد. البته نکته مهم در مصرف آب در بخش کشاورزی اهمیت جلوگیری از خروج آب مجازی است. بسیار دیده شده که سیاست‌های کشت محصولات کشاورزی متناسب نیست. به عنوان نمونه میوه‌های جالیزی مانند هندوانه، خربزه، طالبی و غلاتی همچون برنج در مناطق کم‌آب و نامساعد از نظر آبی کشت می‌شود. در این میان اگر صادرات این محصولات همچون هندوانه را در نظر بگیریم، خواهیم دید که به طور بی‌ملاحظه میزان زیادی آب مجازی به خارج از کشور می‌رود؛ به طوری که سالانه همراه ۱۰۰ هزار تن هندوانه صادراتی معادل ۵۰ میلیارد لیتر آب مجازی به خارج از کشور فرستاده می‌شود. از این‌رو نیاز است که سیاست‌های کشت محصولات کشاورزی متعادل شود تا هم موج کشاورزهراسی از بین برود و همه مشکلات آبی بر سر کشاورزان خراب نشود و هم فکری به حال مشکلات بعدی آب در آینده کنیم./

منبع: روزنامه صمت