منابع آب کشور، سرگردان در روستاهای توسعه‌نیافته

عضو شورای راهبردی اندیشکده تدبیر آب گفت: بخش عمده منابع آب کشور در روستاهایی قرار دارد که فرآیند توسعه در آنجا هیچ سامانی ندارد.

انوش اسفندیاری امروز در گفت‌وگو با خبرنگار ایانا با اعلام این خبر افزود: متأسفانه در این روستاها برای توسعه هیچ کاری انجام نشده است.

وی خاطرنشان کرد: توسعه روستایی در ایران دچار مشکل است. در همه کشورها برای ایجاد اشتغال، سرمایه‌گذاری روی کشاورزی انجام شده است؛ در ایران نیز وضعیت به همین شکل بوده است.

عضو شورای راهبردی اندیشکده تدبیر آب ادامه داد: زدن یک چاه خیلی هم ارزان درنمی‌آید، اما ایجاد این چاه‌ها، فشار مضاعفی به منابع آب وارد کرده است.

اسفندیاری با اشاره به اینکه عمده‌ترین مصرف‌کننده آب کشور بخش کشاورزی بوده و کنترل مصرف در این بخش کار بسیار دشواری است، نبود تشکل‌های خود کنترل‌کننده، مشارکت مردمی و ساماندهی مسایل توسعه روستایی را عاملی برای کنترل ضعیف به روی مصرف منابع آب زیرزمینی معرفی کرد.

به گفته وی، باید برای مردم روستایی با توجه به مسئله بحران آب مشاغل جایگزین ایجاد شود؛ این بحث در حال حاضر در کشور داغ است.

اسفندیاری بیان کرد: متأسفانه توسعه روستایی در ایران متولی ندارد. فرآیندهای توسعه در روستاها اتفاق نمی‌افتد و به همین دلیل نیروی کار ماهر جذب شهرها می‌شود.

وی افزایش سالخوردگی و کاهش توان ایجاد اشتغال برای ساکنان روستاها در داخل خود روستا را از تبعات نبود متولی برای توسعه روستایی اعلام کرد.

عضو شورای راهبردی اندیشکده تدبیر آب یادآور شد: بر اساس برآوردهای مرکز آمار، در حال حاضر 30 درصد درآمد روستاییان به بخش کشاورزی وابسته است و بقیه احتمالاً در بخش خدمات و صنعت مشغول به کار شده‌اند، اما این مسئله برنامه‌ریزی شده نبوده و به‌صورت خودبه‌خودی اتفاق افتاده است.

اسفندیاری تأکید کرد: اگر توسعه روستایی در ایران متولی داشته باشد، سرانجام مسئولی پیدا می‌‍‌‌شود که بتوان مسائل مرتبط با روستاها را از طریق این مرجع پیگیری کرد.

وی عنوان کرد: در حال حاضر فقط 30 درصد جمعیت کشور در روستاها ساکن بوده و این مناطق به سرعت در حال تخلیه شدن هستند. روستاییان در حاشیه شهرها مستقر شده و از نظر امنیتی برای کشور مشکل ایجاد می‌کنند.

وجود مشکل در نظام مدیریت منابع آب

در حالی که این روزها 80 درصد از منابع آب تجدیدپذیر کشور را استفاده می‌کنیم، کارشناسان وزارت نیرو تلاش می‌کنند ضعف مدیریت مصرف را عاملی اصلی بروز بحران آب در کشور معرفی کرده و اقدامات تنظیم و استحصال آب را تطهیر کنند. در حالی که بدون شک استحصال بی‌ملاحظه منابع آبی باعث شده رودخانه‌ها از حالت زاینده خارج شوند و عدم مشارکت فعال وزارتخانه متولی منابع آب و شاید محاسبات غلط در تخمین پتانسیل‌های آبی کشور، ایران را به مرز بحران رسانده است. اسفندیاری درباره دلیل استفاده بیش از حد از منابع آب اظهار داشت: در برخی موارد وزارت نیرو اطلاعات کافی در اختیار نداشته است. در دهه 60 هم هیات‌های واگذاری زمین، آب را رأساً و بدون در نظر گرفتن پتانسیل‌های موجود به مشاعات اختصاص داده‌اند و در آن مقطع اختیار تخصیص منابع آب در دست وزارت نیرو نبوده است.

وی در پایان اضافه کرد: در مجموع نظام مدیریت آب مشکل داشته است و این نظام را باید فراتر از وزارت نیرو در نظر بگیریم./

L-950804-02