نهالستان‌های سنتی ساماندهی می‌شوند/ توقف صدور مجوز نهالستان‌های سنتی/ استاندارهای جابه‌جایی نهال بازبینی می‌شود

در راستای تولید نهال استاندارد و سالم علاوه بر جلوگیری از افزایش تعداد نهالستان‌های کوچک و سنتی، با انجام برخی از اقدامات فنی و اجرایی نهالستان‌های سنتی موجود ساماندهی و نهالستان‌های مکانیزه و مدرن احداث می‌شوند .

رئیس گروه نهال و بهبود ارقام معاونت باغبانی وزرات جهاد کشاورزی امروز در گفت‌وگو با خبرنگار ایانا با اعلام این خبر گفت: در گذشته به نهال به‌عنوان یک نهاده معمولی نگاه می‌شد و به همین دلیل تعداد زیادی نهالستان سنتی در کشور ایجاد شد. ادامه فعالیت این نهالستان‌ها در حالی است که امروزه تولید نهال نیاز به دانش فنی و اطلاعات تخصصی دارد و کنترل و نظارت بر فرایندهای تولید نهال به لحاظ کیفیت و سلامت در آنها ضروری است .

صغری خوشکام افزود: با توجه به تغییرات اقلیمی کشور و لزوم افزایش بهره‌وری تولید باغ‌ها، باید نهالستان‌های سنتی با استفاده از الگوهای موفق تولید نهال داخلی و منطقه‌ای نسبت به ایجاد زیرساخت‌های ضروری تولید از ارقام تجاری و به‌روز دنیا اقدام کنند و به سمت احداث نهالستان‌های بزرگ و مکانیزه تجمیع شوند .

وی خاطرنشان کرد: صدور مجوز جدید برای نهالستان‌های سنتی که بدون وجود زیرساخت‌های لازمه شامل پایه‌های مادری دارای اصالت از ارقام با عملکرد تجارتی که در شرایط حفاظت شده و فضای بسته نگهداری می‌شوند متوقف و احداث نهالستان‌های مرجع و قابل رقابت با تولیدکنندگان منطقه‌ای و بین‌المللی در دستور کار قرار گرفته است. این نهالستان‌ها الزاماً باید هسته اولیه عاری از ویروس و ارقام تجاری داشته باشند؛ زیرا سلامت و اصالت نهال جزو مهم‌ترین ارکان تولید این نهاده مهم است .

رئیس گروه نهال و بهبود ارقام معاونت باغبانی وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به لزوم حمایت مالی و پرداخت تسهیلات برای احداث نهالستان‌های مرجع، ادامه داد: در همین راستا معاونت امور باغبانی به‌دنبال آن است که از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی که متقاضی احداث نهالستان‌های مرجع هستند، از طریق پرداخت تسهیلات کم‌بهره حمایت مالی کند .

خوشکام تصریح کرد: برای عملیاتی شدن این طرح، باید ارقام تجاری با عملکرد بالا که مقاوم به خشکی و بیمارگرهای خطرناک باغی هستند از خارج تأمین شود که در این باره نیز اقدامات مناسبی انجام شده است .

وی با تأکید بر اینکه واردات ارقام نهال برنامه‌ای اصلی معاونت باغبانی نیست، یادآور شد: در حال حاضر برای حمایت از بخش تولید و دسترسی به نهال سالم و اصلاح شده و تجاری جدید که نیاز کشور را تأمین کند و در جهت اجرای برنامه اصلاح باغ‌های قدیمی و غیراقتصادی که محورهای اصلی طرح مصوب اقتصاد مقاومتی جهت افزایش بهره‌وری و بالا بردن تراز تجاری کشور است، مجبور به واردات پایه‌های مادری سالم و اصیل نهال هستیم .

خوشکام درباره ویژگی‌های نهال ارقام وارداتی تأکید کرد: این رقم‌ها ضمن برخورداری از سلامت قطعی، باید به‌روز و تجاری بوده و از عملکرد بالایی برخودار بوده، همچنین نسبت به شوری آب و خاک و گرما مقاوم باشند .

تاکنون نهال گواهی‌شده در کشور وجود نداشته است

وی با بیان اینکه تاکنون نهال گواهی‌شده در کشور وجود نداشته است، اظهار داشت: تولید نهال گواهی‌شده نیاز به زیرساخت‌های مکانیزه با سرمایه‌گذاری بالا دارد که در حال حاضر فرایندهای تولید نهال گواهی‌شده و زیرساخت‌های صنعتی آن بر اساس استانداردهای بین‌الملی در کشور آغاز شده است، به‌طور مثال در استان‌های اصفهان، مازندران و قزوین بخش خصوصی سرمایه‌گذاری‌های لازم را برای ایجاد هسته‌های اولیه اسکرین شده در فضای بسته و احداث باغ‌های مادری در فضای باز با شرایط حفاظت‌شده انجام داده‌اند، اما دسترسی به نهال گواهی‌شده زمان‌بر است شاید در سال آینده و سال‌های بعدی بتوانیم نهال‌های گواهی‌شده را در عرصه‌های باغ‌های کشور داشته باشیم .

خوشکام همچنین گفت: تولید نهال گواهی‌شده در فضای بسته با توجه شرایط اقلیمی کشور و کمبود آب و تنش‌های محیطی هدف نهایی معاونت باغبانی است، اما در شرایط فعلی وظیفه ما حمایت از نهال سالم و اصیل تولیدشده در نهالستان‌های مجوزدار است که در سال جاری تعداد آنها 273 واحد رسیده است .

نهال‌ها شناسه‌دار می‌شوند

رئیس گروه نهال و بهبود ارقام معاونت باغبانی، شناسه‌دار کردن نهال‌ها را از دیگر الزامات معاونت امور باغبانی عنوان کرد و افزود: طرح شناسه‌دار کردن نهال با هدف اطلاع تولیدکننده از نوع پایه، پیوندک و تعهد تولیدکننده بر اصالت نهال‌های تولیدی خود است. در همین راستا در کلیه استان‌ها کمیته‌های فنی نهال با حضور معاون تولیدات گیاهی، مدیر باغبانی استان، نمایندگان مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال وسازمان حفظ نباتات و سایر ارگان‌های مرتبط تشکیل شده است. این کمیته مسئولیت بازدیدهای مرحله‌ای از نهالستان‌ها و در صورت تأیید نهایی الصاق شناسه بر نهال‌ها و صدور گواهی سلامت را بر عهده دارد .

وی به باغداران اعلام کرد: طول عمر گواهی سلامت 21 روز است، اگر در این فاصله نهال جابه‌جا شد گواهی سلامت صادر شده کفایت می‌کند، اما اگر این 21 روز سپری شده باشد، باید دوباره این گواهی صادر شود؛ زیرا بدون این گواهی جابه‌جایی نهال مورد تأیید نیست .

خوشکام زمان مناسب جابه‌جایی نهال را وابسته به شرایط رشد فیزکی و فیزیولوژیکی نهال دانست و ادامه داد: جابه‌جایی نهال محصولات گرمسیری و نیمه‌گرمسیری معمولاً با کاهش شدت گرما آغاز می‌شود؛ بر همین اساس اطلاع‌رسانی به کلیه مدیران استانی به جهت رعایت ملاحظات انجام و بازدید مرحله‌ای از نهالستان‌هایی که شناسه دریافت می‌کنند، آغاز شده است .

وی تصریح کرد: هرساله اطلاعات تولید نهال نهالستان‌های دارای مجوز از مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال از استان‌های کشور اخذ و در قالب لوح فشرده تهیه می‌شود. در این لوح ظرفیت‌های تولید نهال کشور بر اساس گونه و رقم و به تفکیک استان و شهرستان و سایر مشخصات لازم تهیه و به استان‌ها ارسال می‌شود تا آخرین آمار و اطلاعات نهالستان‌های دارای مجوز به دست باغداران برسد .

استاندارهای جابه‌جایی نهال بازبینی می‌شود

رئیس گروه نهال و بهبود ارقام از دیگر اقدامات معاونت باغبانی را مبادرت به بازنگری استانداردهای لازم برای بهینه‌سازی پیکره‌بندی نهال عنوان کرد و یادآور شد: درباره موقعیت رشدی یا پیکربندی مناسب نهال در هنگام جابه‌جایی برای جلوگیری و کاهش صدمات ناشی از ناملایمات محیطی و برخوداری از بنیه فیزیکی قوی‌تر، معاونت باغبانی مبادرت به بازبینی استاندارهای لازم برای ساختار فیزیکی نهال کرده است که پس از هماهنگی با مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال، مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی و سازمان حفط نباتات کشور اعلام خواهد شد .

ضابطین قضایی و نیرو نداریم

خوشکام با بیان اینکه به‌دلیل نبود ضابطین قضایی و نیرو، نهالستان‌های بدون مجوز به تعداد زیادی به‌وجود آمده‌اند، تأکید کرد: برای جمع کردن نهالستان‌های بدون مجوز اقداماتی در حال شکل‌گیری است، اما ما ضابطین قضایی و نیرو برای کنترل تخلفات احتمالی در اختیار نداریم، حضور ضابطین قضایی از آن جهت دارای اهمیت است که نهال نامرغوب زیان اقتصادی زیادی برای تولیدکنندگان به همراه دارد، ضمن اینکه این نهال‌ها معمولاً منبع آفات و بیماری‌های خطرناک بوده و باعث انتقال بیماری به باغ‌ها هستند .

وی اظهار داشت: برخی استان‌ها در مبادی ورودی و خروجی خود پست قرنطینه ایجاد کرده‌اند؛ این استان‌ها با راه‌اندازی پست‌های قرنطیه‌ای، سعی دارند بر ورود و خروج نهال به استان خود نظارت و کنترل داشته باشند. برای مثال استان‌های اصفهان و فارس که استان‌های کم‌خطری هستند با این اقدام سعی دارند از ورود بیماری و آفت‌های غیربومی جلوگیری کنند، اما این اقدامات برای جلوگیری از افزایش فعالیت‌های نهالستان‌های غیرمجاز و مخاطره‌ساز کافی نبوده و نیاز به برنامه‌ریزی در سطح ملی و استفاده از نیروهای انتظامی در کشور است .

خوشکام در پایان بیان کرد: همان‌طور که می‌دانید نهال به‌عنوان مهم‌ترین نهاده در اصلاح و نوسازی باغ‌ها به لحاظ سلامت و عملکرد تجاری اهمیت زیادی دارد، بر همین اساس باید به تولید نهال به مثابه یک موضوع مهم زیربنایی نگاه و در این باره نیز برنامه‌های جدی برای دستیابی باغداران به نهال سالم و اصیل تدارک دیده شود ./

G-950822-01