١٩‌میلیون ایرانی سم نفس می‌کشند

شهروند| آلودگی هوای تهران به جایی رسیده است که از آن به‌عنوان سم یاد می‌شود و حالا رئیس کمیته محیط ‌زیست شورای شهر تهران با جمع‌بندی که دارد، زندگی ١٩ میلیون ایرانی را در مواجهه با این سم در خطر دانسته است. اگر چه این نوع آلایندگی شیمیایی نیست و بیشتر منبعث از ذرات کمتر از ٢ و نیم میکرون است، اما محمدصادق احدی، معاون طرح ملی آب و هوای سازمان محیط ‌زیست در گفت‌وگو با «شهروند» می‌گوید که «اثرات آن بر سلامت انسان‌ها کمتر از سم نیست.» روزهای پایانی هفته قبل باز هم سازمان‌های پیش‌بینی‌کننده اعلام کردند که هوای تهران از شنبه تا سه‌شنبه با آلودگی مواجه است و بر همین اساس محدودیت‌های جدیدی برای تهران در نظر گرفته شد؛ مثلا محدوده طرح ترافیک تا محدوده زوج و فرد پیشروی کرد و پلیس هم از اعمال قانون خودروهایی که معاینه فنی ندارند، خبر داد. اگرچه ظهر روز گذشته هوای تهران به واسطه وزش باد به چشم مردم پاک می‌آمد، اما شرکت کنترل کیفیت هوا شاخص هوای تهران را ناسالم اعلام کرد. در این شرایط محمد حقانی، عضو کمیسیون سلامت شورای شهر تهران از شرایط به وجود آمده برای تهران انتقاد کرد: «هوای این روزهای کلانشهر تهران و حال و روز شهروندان با گزارش‌های روزانه سازمان‌های مختلف و تصمیمات دستگاه‌هایی که در قالب کمیته اضطرار آلودگی هوا گرفته می‌شود، متفاوت است. حداکثر کاری که دستگاه‌ها برای بهبود آلودگی هوا انجام می‌دهند این است که محدوده طرح ترافیک را به وسعت طرح زوج و فرد توسعه می‌دهند! آلودگی هوای تهران خطوط قرمز آلودگی را درنوردیده و پایداری آلایندگی موجب ایجاد شرایط اسفباری شده است.» او در ادامه آمار نگران‌کننده‌ای هم از کسانی که در معرض آلودگی هوا هستند ارایه کرد: «واقعیت این است که این روزها هوای تهران و ١٠ شهر کشور در وضع اسفناکی قرار دارد، ٩‌میلیون جمعیت تهران، سه‌میلیون جمعیت شهرها و شهرک‌های اطراف تهران و هفت‌میلیون جمعیت ١٠ شهر کشور به جای استنشاق اکسیژن سم تنفس می‌کنند و بیشترین آثار تنفس سموم موجود در هوای آلوده نیز متوجه سالمندان، نوزادان، بانوان باردار و افراد دارای بیماری‌های قلبی و ریوی است. شهروندان کشور به لطف باد و باران گاهی به جای آسمان سربی رنگ آبی آسمان را می‌بینند. شهروندان ساکن در شهرها و شهرک‌های اطراف تهران ازجمله اسلامشهر، نسیم‌شهر، شهر قدس و... نیز تحت‌تأثیر آلودگی هوای پایتخت قرار دارند. البته علاوه بر شهروندان کلانشهرهای کشور همچون کرج، اصفهان، تبریز و اهواز ساکنان شهرهای بزرگ و متوسط در چهار گوشه کشور ازجمله اراک، قزوین، بوشهر، سنندج، خرم‌آباد و بجنورد نیز با آلودگی شدید دست و پنجه نرم می‌کنند.»
سوخت و خودرو هم که استاندارد باشد ترافیک به آلودگی دامن می زند
سخنان تازه عضو کمیسیون سلامت شورای شهر تهران البته از سوی محمد صادق احدی، معاون طرح ملی آب و هوای سازمان محیط زیست هم تقریبا قابل استناد است: «شاید نتوان مستقیما از این نوع آلودگی به‌عنوان سم نام‌گذاری کرد اما صدمات و اثرات آن خیلی هم کمتر از سم نیست.» او در ادامه توضیحاتی نیز درباره تغییر وضعیت آب و هوا به لحاظ آلایندگی ارایه کرد: «در دهه ٧٠ بار آلودگی هوای شهرهای ایران شیمیایی بود و وقتی هوا در شرایط ناسالم قرار می گرفت سهم آلایندهای NOXو SOx و CO در آن دیده می شد اما در سال‌های اخیر آلودگی هوا بیشتر با ذرات معلق زیر ده و دو و نیم میکرون مرتبط بوده است که البته غیرشیمیایی است. شاید نتوان مستقیما به آن سم گفت اما اثرگذاری آن کمتر از صدمات سم نیست. دانه‌های بسیار ریز ذرات معلق زیر دو و نیم میکرون به راحتی وارد بدن، شش‌ها و جریان خون می شود و در آن نفوذ می کند و اثرات منفی آن برای سلامت انسان بسیار بیشتر است.» محمدصادق احدی، می گوید: «اگر بخواهیم دو دوره ده ساله ٧٥ -٨٥ و ٨٥-٩٥ را به لحاظ ذرات کمتر از دو و نیم میکرون مقایسه کنیم، تأثیر آن مشخص می‌شود.» به اعتقاد این کارشناس محیط‌زیست درحال حاضر مهم‌ترین مشکل کنونی ما سیاسی کردن آلودگی هوا توسط دستگاههاست: «آلودگی هوا به واسطه فعالیت‌های یک ارگان کاهش نمی‌یابد دستگاه‌ها زنجیروار به یکدیگر متصل هستند اگر همگی عملکرد خوبی داشته باشد مسأله حل خواهد شد. سوخت پاک و تجهیزات مصرف سوخت استاندارد از مهم‌ترین فاکتورهای کاهش آلایندگی است اما اگر این دو مشکل برطرف شده باشد اما خیابان برای تردد نباشد و با ترافیک مواجه باشیم باز هم با آلودگی دست به گریبان هستیم.» او در ادامه سوخت سالم، خودروی با کیفیت، مدیریت ترافیک، وسایل حمل‌ونقل عمومی مناسب، فرهنگ عمومی مردم و قانونگذاری دستگاه‌های نظارتی را ٥ اصلی دانست که اجرای آنها در کنار یکدیگر می‌تواند به کاهش آلودگی هوا کمک کند: «سازمان محیط‌زیست، سازمان استاندارد، خودروسازان و شهرداری‌ها در چرخه تصمیم‌گیری در این باره موثر هستند درحالی‌که اگر تنها یک دستگاه وظیفه خود را تناسب دیگری انجام ندهد باز هم چرخه معیوب است.»