روایت 37ساعت آواربرداری
دنیای اقتصاد: اولین نماد توسعه شهری تهران فروریخت. «پلاسکو» نامی خاطره‌انگیز برای تمامی پایتخت‌نشینان بود، اما این نام پنج‌شنبه صبح برای همیشه از نقشه پایتخت حذف شد. اول، خبر کوتاه بود. ساعت حوالی هشت صبح ساختمان 54 ساله تهران آتش گرفت. به فاصله دو دقیقه آتش‌نشانان به چهارراه استانبول رسیدند. ساعتی بعد آتش خاموش شد و دقیقا در لحظاتی که تصور می‌شد بحران با فروکش کردن زبانه‌های آتش به پایان رسیده قامت برج 17 طبقه فلزی شهر در چند ثانیه کوتاه خم شد. حالا ساعت 11:30 دقیقه روز پنج‌شنبه 30 دی ماه است و قامت شکسته «پلاسکو» که به تپه‌ای از فلز تبدیل شده، دامن تمامی شهر را گرفته و آتش‌سوزی طبقه دهم پلاسکو به بحرانی بزرگ برای شهر بدل شده است. به گزارش «دنیای اقتصاد» ساعت 7:52 دقیقه صبح روز پنج‌شنبه، آتش‌سوزی از طبقه دهم و یازدهم ساختمان 54 ساله پلاسکو آغاز می‌شود. به دنبال آن به تدریج نیروهای 10 ایستگاه آتش‌نشانی برای دفع حریق در چهارراه استانبول حاضر می‌شوند. پس از ساعتی اگرچه آتش مهار می‌شود، اما به دلیل فلزی بودن سازه، حدود ساعت 11:30 دقیقه برج تجاری پلاسکو به یکباره به‌صورت عمودی فرو می‌ریزد.
اگر در ساعات اولیه صبح نیروهای امدادی به دلیل تعطیلی واحدهای تجاری عنوان می‌کردند میزان آسیب جانی به شهروندان و نیروهای امدادی محدود است، اما حوالی ظهر از حبس ده‌ها نفر در زیر آوار خبر می‌رسید. سخنگوی آتش‌نشانی اعلام کرد: پس از مهار آتش، تعدادی از کسبه و مالکان برای جمع‌آوری اسناد و مدارک مالی به مجتمع پلاسکو هجوم آوردند، همزمان با ورود این افراد، تعداد زیادی از نیروهای آتش‌نشان برای هدایت آنها به خارج از ساختمان به درون مجتمع رفتند، اما در همین حین پلاسکوی 54 ساله فروریخت. آنچه از گفته‌های نیروهای امدادرسان در محل حادثه به دست آمده آن است که سازه فلزی یکپارچه ساختمان پلاسکو ابتدا روی طبقه دهم (طبقه‌ای که آتش‌سوزی در آن آغاز شده است) فرود آمده و نهایتا به تخریب کلی ساختمان منجر شده است. پس از حضور مدیران بحران در محل حادثه، حسن روحانی با صدور دستوری به وزیر کشور خواستار پیگیری حادثه پلاسکو در اسرع وقت و بررسی علل حادثه و مسوولیت حادثه شد. او در نامه خود به رحمانی فضلی وزیر کشور تاکید کرد که نسبت به رسیدگی به مجروحان و جبران خسارات آسیب‌دیدگان توسط نهادهای مسوول اقدام فوری صورت پذیرد. پس از این، اولین جلسه ستاد مدیریت بحران در محل حادثه با حضور معاون‌اول رئیس‌جمهوری برگزار و عملیات آواربرداری با اولویت امداد و نجات حادثه‌دیدگان و مهار حادثه آغاز شد. چند ساعت پس از حادثه با حضور مقامات قضایی در محل، اجازه تخریب ساختمان‌های مجاور برای ورود به محل حادثه صادر شد.
با گذشت چند ساعت، خبرهای مختلفی از میزان خسارت، تعداد آسیب‌دیدگان و احتمالا کشته‌شدگان حادثه منتشر شد. مطابق با اولین آمار تایید شده، تعداد مصدومان حادثه به 114 نفر می‌رسد. در این میان اگرچه در خیابان‌های اطراف محل حادثه محدودیت‌های ترافیکی برقرار شد اما تا پاسی از شب تجمع تعداد زیادی از شهروندان، امداد‌رسانی را با اختلال مواجه کرد.
پنج‌شنبه به انتها رسید و عملیات آواربرداری به نتیجه جدیدی ختم نشد. این عملیات که با تلاش بی‌وقفه نیروهای آتش‌نشانی همچنان ادامه دارد تاکنون منجر به کشف افراد محبوس شده یا احتمالا پیکر آتش‌نشانان نشده است. مقامات آتش‌نشانی عنوان می‌کنند آمار دقیقی از تعداد افراد حاضر در ساختمان محل حادثه وجود ندارد اما در ساعات اولیه صبح روز جمعه یکی از آتش‌نشانان مصدوم این حادثه در بیمارستان به شهادت رسید. به گفته نیروهای امدادرسان حاضر در محل یکی از دلایلی که روند آواربرداری تا ظهر روز جمعه با وجود حضور 200 آتش‌نشان با کندی پیش رفت؛ وجود دود غلیظ، احتمال ریزش ساختمان‌های مجاور و حجم وسیع آوار (مهدی چمران رئیس شورای شهر گفته ارتفاع آوارها به دو تا سه طبقه می‌رسد) است. در این میان برخی کارشناسان و مدیران شهری به بررسی ابعاد و علل احتمالی این حادثه پرداخته‌اند. مطابق با نتایج این بررسی‌ها، سازه فلزی مجتمع 17 طبقه پلاسکو به‌عنوان اولین برج مدرن پایتخت دارای نزدیک به 590 واحد تجاری بود. طبقه یکم تا پنجم این مجتمع به واحدهای تجاری و سایر طبقات به واحدهای تولیدی اختصاص داشت. گفته می‌شود علاوه بر آنکه این ساختمان فاقد تجهیزات ایمنی و استاندارد لازم بوده است، به دلیل وصل نبودن به شبکه گاز شهری، از سایر وسایل گرمایشی فاقد استاندارد درون واحدها استفاده می‌شد. برخی کسبه این مجتمع عنوان می‌کنند که به دلیل وصل‌نبودن واحدهای تولیدی و تجاری این مجتمع به شبکه گاز شهری، فشار زیادی به شبکه برق وارد می‌شد و همین موضوع نیز باعث حضور دائمی تعمیرکاران برای تعمیر خطوط برق این ساختمان شده بود. از این رو ایجاد یک جرقه کوچک با توجه به آنکه در واحدهای تجاری حجم زیادی از منسوجات قابل اشتعال وجود داشت به راحتی دامنه حریق را گسترده کرده است. از سوی دیگر مدیران شهرداری تهران اعلام می‌کنند طی دو سال گذشته بیش از 10 بار درخصوص ایمن نبودن ساختمان پلاسکو به مالکان واحدهای تجاری و تولیدی اخطار کتبی ارسال شده است اما مورد توجه واقع نشده است. ظهر جمعه است. عملیات نیروهای امدادرسان برای حفر دو تونل از دو جهت شرق و غرب ساختمان برای ورود به طبقه‌های زیرین و موتورخانه ساختمان که گفته می‌شود تعدادی از افراد در آن حبس شده‌اند به بن‌بست می‌خورد. کمی بعد استفاده از شبکه فاضلاب برای ورود به لایه‌های زیرین آوار پیشنهاد می‌شود اما پس از ساعتی نیز این مسیر به بن‌بست ختم می‌شود. نیروهای امدادرسان خبر می‌دهند به دلیل فشار آوار این کانال نیز مسدود شده است.
بررسی‌های اولیه کارشناسان در مورد علت اولیه فروریزش عمودی و یکجای ساختمان پلاسکو دو فرضیه را مطرح می‌کند: فرضیه اول ذوب شدن سازه فلزی در اثر حرارت ناشی از آتش‌سوزی و در نتیجه افت مقاومت خمشی سازه است و فرضیه دوم با شوک حرارتی سازه ناشی از گرم و سرد شدن تحت تاثیر آتش‌سوزی و مواد به کار رفته برای خاموش کردن آتش، نسبت دارد. حوالی عصر جمعه است. حالا گمان‌ها بیشتر به اطمینان تبدیل می‌شود. ملکی سخنگوی آتش‌نشانی اعلام می‌کند: احتمال زنده بودن آتش‌نشان‌های مفقود به صفر رسیده است و حتی ممکن است به دلیل حرارت بالا و شعله‌های آتش، به پیکر سالم آتش‌نشان‌ها نیز دسترسی پیدا نکنیم.
امروز عزای عمومی اعلام می‌شود و محدودیت‌های ترافیکی محدوده مرکزی شهر ادامه پیدا می‌کند. جمعه هم تمام می‌شود اما آواربرداری پلاسکو نه. محمد سالاری رئیس کمیسیون شهرسازی شورای شهر می‌گوید: بعید به نظر می‌رسد ظرف کمتر از یک هفته آواربرداری به پایان برسد. هنوز هم دود غلیظ اطراف ساختمان پلاسکو را فراگرفته و به دلیل بالا بودن احتمال آتش‌سوزی دوباره، تمامی ساختمان‌های اطراف نیز تخلیه شده‌اند. پلاسکو و تاوان تجارت پرخطر در این ساختمان که با جان آتش‌نشانان داده شد، اولین حادثه و هشدار برای تهران بی‌دفاع نیست. اما آیا حادثه پلاسکو درس عبرتی برای مدیریت بحران حوادث در شهر آبستن حوادث ساختمانی خواهد شد؟
دیدگاه تان را بنویسید