اهداف توسعه پایدار کشاورزی در راستای اقتصاد سبز

شرق / اقتصاد سبز، اقتصادی است که بر پایه توسعه پایدار و آگاهی از اقتصاد بومی‌(سازگار با بوم) بنا نهاده شده است. در میان فعالیت‌های مختلف اقتصادی، بخش کشاورزی برای دستیابی به اقتصاد سبز سهم ‌بالایی دارد. توسعه پایدار بخش کشاورزی مفهومی‌ است در راستای اقتصاد سبز و دستیابی به اهداف آن. کشاورزی پایدار، سیستمی‌ است که ضمن مدیریت صحیح و استفاده از منابع برای تأمین نیازهای غذایی بشر، کیفیت محیط زیست و ذخایر منابع طبیعی را افزایش می‌دهد. همچنین این سیستم از نظر اقتصادی پویا بوده و مواد غذایی حاصل از آن، اثر سوء بر زندگی بشر ندارد و در حفظ و مراقبت از منابع برای نسل‌های آینده نیز کوشش شده است. از نظر سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، توسعه پایدار کشاورزی، الگویی از توسعه است که از زمین، آب و منابع ژنتیکی گیاهی و جانوری حفاظت کند، از لحاظ زیست‌محیطی بدون تخریب، از نظر فنی مناسب و بجا، از نظر اقتصادی معقول و معتبر و از نظر اجتماعی مقبول باشد. در میان اهداف توسعه پایدار جهان، اهدافی همانند پایان‌دادن به فقر شدید و گرسنگی، دستیابی به سلامت و تندرستی در تمام سنین، بهبود سیستم‌های کشاورزی و افزایش رفاه روستایی، محدودکردن تغییرات آب‌وهوایی ناشی از مداخله بشر و اطمینان از انرژی پایدار، ارائه خدمات اکوسیستم امن و تنوع زیستی، حصول اطمینان از مدیریت بهینه آب و دیگر منابع طبیعی و تبدیل حکمرانی به حکمرانی مناسب برای توسعه پایدار از جمله مهم‌ترین اهداف و شاخص‌های مرتبط با کشاورزی است. در همین راستا در ماه می سال ٢٠١٠، فعالیت‌های پیگیرانه فائو با مجمع عمومی ‌سازمان ملل منجر به این شد که موضوع امنیت مواد غذایی در حوزه‌های دارای اولویت اهداف بین‌المللی قرار گیرد. علاوه‌براین فائو اقتصاد سبز را در دستور کاری خود قرار داده تا روابط و فعل‌وانفعالات میان اقتصاد سبز و بخش مواد غذایی و کشاورزی از جمله فرصت‌ها و محدودیت‌ها را استخراج کند.
در پی این تلاش‌ها، مفهوم اقتصاد کشاورزی سبز برای پیاده‌سازی تعریف و کاربرد اقتصاد سبز با تأکید بر امنیت غذایی ارائه شد
(Greening the Economy with Agriculture,GEA). درواقع GEA با هدف ترویج گفت‌وگو و گفتمان میان کشاورزی، جنگل‌داری و شیلات و دیگر بازیگران، به دنبال استراتژی‌های توسعه پایدار که امنیت غذایی و امنیت ذی‌نفعان را در روند مذاکرات ریو + ٢٠ به دنبال داشته باشد، بوده است. در این مفهوم به موضوعاتی همانند تسهیل دسترسی به منابع و نهادها و ترتیبات و فرایندهایی که حرکت به سمت توسعه پایدار را رقم بزند، توجه شده است که برای این منظور مشارکت فعال مباحث در سطح بین‌المللی، منطقه‌ای و ملی را طلب می‌کند. اگر بخواهیم به‌طور خلاصه اهداف پیگیری‌شده از سوی GEA را خلاصه کنم، عبارت است از: دستیابی به امنیت غذایی و تغذیه از طریق یک تعادل مناسب بین تولید داخلی و تجارت، کمک به حق دستیابی به غذای کافی برای همه، اطمینان از معیشت مناسب و معقول روستایی، استفاده از دانش بومی‌ و علمی ‌برای حفظ اکوسیستم‌های سالم که به‌همراه آن تولید مواد غذایی و احترام به محدودیت‌های منابع طبیعی را به‌همراه دارد. دستیابی به این اهداف مستلزم سرمایه‌گذاری و انباشت سرمایه در بخش کشاورزی است. سرمایه‌گذاری در موضوعاتی همانند فناوری نوین، سیستم‌های تولید جدید، نهادسازی و تشکل‌سازی، انرژی‌های نو و پاک، تولید و توسعه به‌کارگیری نهاده‌های تولید دوستدار طبیعت، ابزار و ماشین‌آلات متناسب با شرایط اقلیمی‌ و محیطی و دوستدار طبیعت، حفاظت و صیانت از منابع پایه و منابع طبیعی، معیشت پایدار و افزایش رفاه کشاورز و روستایی و تحقیق و توسعه و ترویج و سایر موارد نیاز به سرمایه‌گذاری دارد. به‌عبارتی دیگر فعالیت‌های نوین بخش کشاورزی در راستای توسعه پایدار و اقتصاد سبز، سرمایه‌بر شده است؛ یعنی نیاز به سرمایه دارد و ایجاب می‌کند که سیاست‌های کلان کشور در راستای همان تغییر و تحول در حکمرانی در جهت اهداف توسعه پایدار تغییر کنند. تجارب کشورهای جهان، هوشمندی دولت‌های آنان را برای درنظرگرفتن این موضوع نشان می‌دهد؛ به‌عنوان‌مثال هزینه‌های تحقیق و توسعه در کشورهای توسعه‌یافته در حدود ٢,٣٥ درصد تولید ناخالص داخلی بخش کشاورزی در سال ٢٠٠٠ بوده است که این رقم برای کشورهای درحال‌توسعه چیزی حدود ٠.٥٥ درصد تولید ناخالص داخلی کشاورزی برای همین سال بوده است. این آمار نشان می‌دهد که کشورهای پیشرفته سرمایه‌گذاری عمومی‌ دولتی درخصوص دستیابی به اهداف توسعه پایدار کشاورزی را به‌خوبی پی‌ریزی کردند. برآورد شده است که در کشورهای درحال‌توسعه برای پاسخ‌گویی به تقاضا برای غذای جمعیت در حال رشد و چالش‌های ایجادشده به‌وسیله تغییرات آب‌وهوایی لازم است کل مخارج پژوهش یک سوم از زمان حاضر در سال ٢٠٥٠ بیشتر شود.