قول مساعد برای تخصیص ردیف بودجه مستقل خاک/ ورود مباحث خاک به شورایعالی آب/ نیمی از خاک کشاورزی ایران بی‌کیفیت است

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به تلاش این مجموعه برای تعیین ردیف بودجه مستقل برای خاک گفت: متولیان سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی قول دادند که اگر ردیف بودجه مستقل تامین نشد، در یکی از پروژه‌ها حدود 15 تا 30 میلیارد تومان اعتبار در برنامه سال 96 برای خاک در نظر گرفته شود.

به گزارش خبرنگار ایانا، علی‌مراد اکبری در ﻫﻤﺎﻳﺶ ﺳﺎﻟﺎﻧﻪ اﻧﺠﻤﻦ ﻋﻠﻮﻡ ﺧﺎﻙ که امروز در ﭘﮋﻭﻫﺸﻜﺪﻩ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯی ﻫﺴﺘﻪ‌ای ﻛﺮﺝ برگزار شد، توجه به مسئله خاک را امری ضروری برای دستیابی به امنیت غذایی در کشور اعلام کرد.

به گفته وی متاسفانه در سال‌های گذشته خاک در ایران مغفول واقع شده است و اهمیت چندانی برای این مسئله قایل نشده‌ایم. زیرا منابع فراوانی در اختیار ما بوده است اما با کاهش این منابع، امروز با چالش‌های جدی مواجه شده‌ایم.

اکبری افزود: در طرح 550 هزار هکتاری خوزستان و ایلام، برای انتخاب عرصه اجرایی نیاز به مشارکت و توجه جدی کارشناسان بخش خاک داریم.

به اعتقاد وی هر گونه برنامه‌ریزی برای مسایل آب در کشور بدون توجه به خاک، "آب در هاون کوبیدن" است. این هدف در دو جلسه مشترک با کمیسیون کشاورزی مجلس پیگیری شد و در این جلسه اهمیت خاک در مقوله آب تشریح شد.

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی بیان کرد: اگر به مسئله آب و خاک به صورت توام توجه نشود، امنیت غذایی با مشکل مواجه شده و هیچ‌گاه به خودکفایی دست نخواهیم یافت.

بهبود وضعیت خاک در برنامه ششم

اکبری با اشاره به اقدامات انجمن علوم خاک گفت: اقدامات این انجمن به مسئولان اجرایی کشور این پیام را منتقل کرد که باید به مسئله خاک توجه کرده و از آن غفلت نکرد. بنابراین در برنامه ششم مباحث مربوط به خاک بازبینی شد و بحث بهبود وضعیت خاک کشاورزی در این برنامه، مصوب شد.

وی ادامه داد: در چند جلسه در کمیسیون کشاورزی و تلفیق کارشناسان وزارت جهاد کشاورزی نیز حضور یافتند و در نهایت در ماده 45 برنامه ششم، مباحث مرتبط با خاک گنجانده و به تصویب نمایندگان مجلس رسید. البته به جز این اقدامات، به دنبال تعریف یک ردیف پایدار برای خاک در بودجه کشور هستیم.

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی از قول مساعد سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی برای تامین اعتبارات مورد نیاز بخش خاک خبرداد و افزود: مسئولان این سازمان قول دادند که اگر ردیف مستقل اعتباری تامین نشد، در یکی از پروژه‌ها حدود 15 تا 30 میلیارد تومان در سال 96؛ اعتبار برای بخش خاک در نظر بگیرند.

وی اضافه کرد: یکی از چالش‌هایی که به نظر من خیلی کم به آن توجه شد، برداشت غیر علمی و عدم توجه به استفاده از فن‌آوری در بخش خاک کشور است.

اکبری یادآور شد: برای حل این نقیصه باید کارگروهی با حضور کارشناسان موسسات تحقیقاتی، معاونت آب و خاک و پژوهشکده‌های فعال در این بخش تشکیل شود تا بتوانیم برنامه‌هایی که در بخش خاک تدوین می‌شود را پشتیبانی کنیم.

وی ادامه داد: در نظر گرفتن ردیف اعتباری برای فعالیت‌های علمی در بخش خاک کشور واقعا مظلوم واقع شده و باید در برنامه ششم، جاسازی مناسبی برای این مسئله داشته باشیم.

اصلاح ساختار معاونت آب و خاک ضروری است

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی افزود: در برنامه ششم راهبردهای فرسایش خاک در حال پیگیری است.

به گفته وی طرح مدیریت جامع منابع خاک از طریق اجرای پروژه‌های تحقیقاتی در دست پیگیری است و در اجرای این طرح از نظرات بخش تحقیقات و پروژه‌های اجرا شده در این بخش استفاده خواهیم کرد. اما برای اینکه مسئله مدیریت خاک در کشور بهبود یابد، باید ساختار معاونت آب و خاک نیز تغییر کند.

اکبری در تشریح سخن خود گفت: در معاونت آب و خاک سه دفتر "آب و خاک"، "سامانه نوین آبیاری" و "توسعه شبکه‌های آبیاری" وجود دارد و به نظر می‌رسد مسئله خاک در این معاونت هنوز مفغول مانده است.

وی عنوان کرد: آب در برنامه ششم به صورت خاص دیده شده است. در واقع در برنامه ششم سه برنامه آب، محیط زیست و تحقیقات به صورت خاص دیده شده است که دو موضوع اول به ما ارتباط پیدا می‌کند.

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی ادامه داد: متاسفانه هنوز جایگاه اصلی که در شان خاک کشور باشد را نتوانسته‌ایم برای این بخش پیدا کنیم. بنابراین از اساتید، دانشجویان، محققان انجمن علوم خاک و غیره خواهش می‌کنم که به این مقوله بیشتر توجه کنند.

به گفته وی وجود یک انجمن خصوصی در بخش خاک سبب می‌شود مطالبات این بخش بهتر و بیشتر پیگیری شود.

اکبری افزود تاکید مقام معظم رهبری و رئیس جمهور به مسئله خاک نشان می‌دهد که یک اراده و عزم جدی برای حفاظت از خاک در کشور شکل گرفته است اما باید بدانیم جایگاه علم و فن آوری در این اراده کجاست.

وی عنوان کرد: تحقیقات خاک هنوز نتوانسته آن‌طور که باید به بخش اجرا ورود پیدا کند و کمتر از مبانی علمی در عرصه استفاده کرده‌ایم. بنابراین از دانشگاهیان درخواست می‌کنم که پای کار بیایند و تحقیقات خود را ارایه کنند که از نتایج آنها بهتر استفاده کنیم.

برگزاری برنامه بزرگداشت روز جهانی خاک در سراسر کشور

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی برای حاضران در نشست امروز به منظور پررنگ‌تر شدن مسئله خاک در جامعه دو پیشنهاد داشت. پیشنهاد اول این بود که روز جهانی خاک با محوریت این معاونت در تمام استان‌های کشور از طریق مشارکت سازمان‌های جهاد کشاورزی و مراکز تحقیقاتی گرامی داشته شود تا مسئولان به مسئله خاک بیشتر توجه کنند و پیشنهاد دوم این بود که راه نفوذی برای طرح مسایل خاک در شورایعالی آب ایجاد شود.

وی افزود: واقعا هنوز به این اعتقاد نرسیده‌ایم که مسایل آب و خاک باید در کنار هم دیده شود. اگر بتوانیم در شورایعالی آب راه نفوذی برای خاک باز کنیم، هر سال تعدادی از مسئولین تراز اول کشور در جلسات این شورا حضور دارند و حتی نمایندگان مجلس نیز به این جلسات دعوت می‌شوند. بنابراین می‌توانیم مسایل خاک را به گوش آنها برسانیم.

به گفته اکبری برای آبیاری تحت فشار 500 میلیون دلار از صندوق توسعه ملی اعتبار دریافت شده که 20 میلیون دلار آن به استان‌ها تخصیص داده شده است. اگرچه بحث مدیریت آب می‌تواند به بحث خاک هم کمک کند اما اعتبارات بخش آب وضعیت مطلوبی دارد به نحوی که در بودجه سال 96؛ 300 میلیون دلار برای بحث آب و آبیاری تحت فشار اعتبار تخصیص داده شده است. البته قول مساعد داده شده که بخشی از اعتبارات به سمت خاک سوق پیدا کند.

60 درصد خاک کشور کمتر از نیم درصد ماده آلی دارند

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به نقش مواد آلی خاک در کاهش مصرف آب عنوان کرد: 60 درصد خاک ایران زیر نیم درصد ماده آلی دارند. در صورتی که اگر به مدیریت خاک و افزایش ماده آلی آن بپردازیم، مصرف آب بیش از 30 درصد کاهش می‌یابد.

وی ادامه داد: اگر میزان ماده آلی خاک را افزایش دهیم، درصد نگهداری آب در خاک بالا می‌رود و می‌توانیم به میزان بیشتری صرفه‌جویی کنیم.

اکبری افزود: بحث کشاورزی حفاظتی مصرف آب را کاهش می‌دهد. اینها مباحثی است که باید بیشتر به آن توجه کنیم. متاسفانه عمق خاک و شوری و غیره، به عنوان محدودیت در خاک‌های ایران مطرح هستند و از 8.7 میلیون هکتار زمین کشاورزی فقط 3.2 میلیون هکتار از اراضی ایران وضعیت مطلوبی از نظر خاک دارند. بقیه دارای محدودیت‌هایی هستند که امیدواریم با استفاده از توان جمعی راهکار مناسب برای اصلاح آن اندیشیده شود./

L-951127-06