تزریق پول نفت به جنگلهای شمال منطقی نیست
بودجه جنگل را بر اساس نرخ تخریب، در کشور توزیع کنیم
کارشناس ارشد اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران - نوشهر با تأکید بر اینکه جنگلهای زاگرس و حرا نیز مانند جنگلهای شمال ارزشمند هستند، تزریق پول نفت به جنگلهای شمال را غیر منطقی توصیف کرد. وی پیشنهاد داد: اگر قرار است بودجهای به جنگل اختصاص یابد، نرخ تخریب در نواحی رویشی مختلف مشخص شود و این اعتبار بر اساس نرخ تخریب، در رویشگاههای مختلف کشور هزینه شود.
خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) - لیلا مرگن:
کارشناس ارشد اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران - نوشهر با تأکید بر اینکه جنگلهای زاگرس و حرا نیز مانند جنگلهای شمال ارزشمند هستند، تزریق پول نفت به جنگلهای شمال را غیر منطقی توصیف کرد. وی پیشنهاد داد: اگر قرار است بودجهای به جنگل اختصاص یابد، نرخ تخریب در نواحی رویشی مختلف مشخص شود و این اعتبار بر اساس نرخ تخریب، در رویشگاههای مختلف کشور هزینه شود.
همایش ملی "مدیریت پایدار جنگلهای شمال (فرصتها و چالشها) بعد از ظهر روز چهارشنبه با برگزاری پنل "فرصتها و چالشها" به کار خود پایان داد. در این پنل حسن سام دلیری کارشناس ارشد اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران ـ نوشهر نرخ تخریب در جنگل های غرب را دو درصد در سال اعلام کرد.
به گفته وی 800 هکتار از جنگلهای زاگرس زیر کشت گندم است و این در حالی است که نرخ تخریب در جنگلهای شمال کشور یک دهم درصد است.
سام دلیری افزود: سرانه عمومی حفاظتی برای جنگلهای شمال کشور به ازای هر هزار هکتار، یک نفر نیرو و برای کل کشور به ازای هر 13 هزار هکتار جنگل یک نفر است. اگرچه همه نواقص موجود در عرصههای طبیعی مهم است اما کارشناسان تمرکز خود را معطوف به جنگلهای شمال کردهاند.
وی بیان کرد: متاسفانه تاکنون عرصههای زیادی از جنگلهای شمال را از دست دادهایم اما کمتر به این مسئله توجه شده است. در شمال کشور به دلیل توسعه زمینهای کشاورزی، تجاوز به عرصههای بدون طرح و اجرای پروژههای عمرانی (شامل مسیرهای آب و برق، طرحهای رفاهی، راهسازی و غیره) با کاهش سطح جنگل روبرو بودهایم.
این کارشناس ارشد ادارهکل منابع طبیعی نوشهر ادامه داد: واگذاری زمینهای 10 هکتاری که در قالب 93 قطعه واگذار شده، 8 هزار هکتار از وسعت عرصههای جنگلی شمال را کاسته است.
وی یادآور شد: در زمان ساخت آزاد راه تهران - شمال، زمینهای بسیار زیادی به این طرح واگذار شده است. به این مساحت باید واگذاری اراضی برای دپوی زباله شهرها و همچنین عرصههای واگذار شده به دامداران برای اجرای طرح خروج دام از جنگل را هم اضافه کرد.
به گفته سام دلیری، کاهش کیفی جنگلهای شمال به دلیل وجود دام سراها، بهرهبرداری نادرست از جنگلها و عدم اجرای اصولی طرحهای جنگلداری، مشکلات عدیدهای را برای این اکوسیستم ایجاد کرده است.
وی با اشاره به اهداف متفاوت برای برداشت چوب از جنگل، افزود: جوامع محلی از چوب برای مصارف خود استفاده میکنند. روستاییان آن را برای مصارف ساختمانی از جنگل خارج میکنند. طرحهای جنگلداری با هدف تامین نیاز صنایع درخت قطع میکنند. برداشت قاچاق و برداشتهای خارج از طرحهای جنگلداری نیز وجود دارد که زمینه کاهش کیفیت جنگلها را فراهم کرده است.
این کارشناس ارشد اداره کل منابع طبیعی نوشهر اضافه کرد: برداشت چوب توسط دامداران یک میلیون و 433 هزار مترمکعب در سال است. تکخانوارهای جنگلنشین 203 هزار مترمکعب و روستاییان مجاور جنگل سالانه 200 هزار مترمکعب چوب از جنگل برداشت میکنند. طرحهای جنگلداری نیز 500 هزار مترمکعب چوب از جنگلها برای رفع نیاز صنایع خارج میکنند.
وی ادامه داد: 20 درصد برداشت از جنگلهای شمال توسط طرحهای جنگلداری مدون و مصوب انجام میشود و سایر برداشتهای ما در هیچ جا ثبت نمیشود.
سام دلیری گفت: بر اساس آمار سال 64، حدود 4 میلیون و 370 هزار واحد دامی داشتیم. در طول این مدت یک میلیون و 400 هزار واحد دامی ساماندهی شده و نزدیک به سه میلیون دام تکلیفش روشن نشده است. 28 هزار دامسرا در جنگل طی سال 64 وجود داشت که 12 هزار دام سرا ساماندهی شده است و بقیه در داخل جنگل باقی ماندهاند.
وی ادامه داد: هر دام سرا به طور متوسط در سال 90 مترمکعب چوب مصرف میکند. هر روستای زیر 20 خانوار نیز 25 مترمکعب چوب مصرف میکند. در اطراف دام سراها سه هکتار فضایی وجود دارد که هیج درختی در آن یافت نمیشود. 30 هکتار از مساحت اطراف دام سرا نیز تبدیل به جنگل مخروبه شده است. اگر 20 هزار دام سرای موجود را را ضرب در 30 هکتار وسعت جنگل مخروبه اطراف هر دام سرا کنیم، 600 هزار هکتار وسعت جنگل مخروبه به دست میآید که هیچ کار احیایی و برنامهریزی برای آن، نمیتوان انجام داد. این ها مشکلاتی است که باید به آن توجه کنیم.
این کارشناس ارشد اداره کل منابع طبیعی نوشهر عنوان کرد: میزان برداشت از جنگلهای شمال از سال 72 به بعد روندی کاهشی داشته است. اگر مصوبه پایش و بهینه سازی هیات دولت در سال 92 نیز به تصویب نمیرسید، روند کاهشی برداشت از جنگلها تداوم پیدا میکرد، زیرا بر اساس آمارها، متوسط برداشت در هکتار در جنگلهای شمال کشور در سال 68 حدود 30.24 مترمکعب در هکتار بود. این عدد در سال 92 به 65 صدم مترمکعب در هکتار در طرحهای جنگلداری رسید. در واقع کارشناسان با استناد به تجربیات خود و مطالعات بخش تحقیقات و دانشگاه، به این نتیجه رسیده بودند که باید برداشت از جنگلها کاهش یابد.
وی میزان برداشت چوب از طرحهای جنگلداری طی سال 95 را 47 صدم مترمکعب در هکتار اعلام کرد.
به گفته سام دلیری، از فروش 764 مترمکعب چوب استحصال شده در سال 92، 192 میلیارد تومان درآمد کسب شده است. این رقم برای دولت اگر دلسوز جنگل است، پول خوبی است.
وی تأکید کرد: دلخوش بودن به اعتبارات دولتی برای اجرای طرحهای جنگلداری خیالی بیش نیست.
این کارشناس ارشد اداره کل منابع طبیعی نوشهر با انتقاد از ماده 6 مصوبه سال 92 هیات دولت با عنوان "پایش و بهینه سازی جنگلهای کشور"، این بند از مصوبه دولت را بدون هدف توصیف کرد.
وی افزود: اجرای طرح تنفس و تعطیلی طرحهای جنگلداری تبعات زیادی برای کشور دارد. بعد از 10 سال قاچاق چوب به شدت افزایش مییابد. جنگلکاریها از بین رفته و مشکلات عدیدهای گریبان جنگلهای شمال را خواهد کرد.
سام دلیری پیشنهاداتی نیز برای اداره جنگلهای شمال داشت. به اعتقاد وی باید برای این جنگلها، طرحهای جنگلداری با رویکرد جدید بر مبنای توان اکولوژیکی نوشته شود. در طرحهای جدید برداشتهای پنهان نیز به آمارهای برداشت اضافه شود.
وی به عنوان یک ایرانی با تزریق پول نفت به جنگلهای شمال مخالف است. به عنوان یک کارشناس نیز مخالفت خود را با تخصیص اعتبارات دولتی به جنگلهای شمال اعلام کرد اما در هیات یک شمالی، اختصاص اعتبار به این جنگلها را خوشایند توصیف کرد.
این کارشناس ارشد اداره کل منابع طبیعی نوشهر در ادامه سخنان خود پیشنهاد داد طرح خروج دام از جنگل، متوقف شود. زیرا هر دامدار برای خروج دام خود از جنگل هفت هکتار زمین میخواهد، اما اگر این طرح تعطیل شود، قطعا میزان دام در جنگل کاهش مییابد و افراد برای حضور در جنگل انگیزهای نخواهند داشت.
وی افزود: باید واگذاری اراضی جنگلی برای اجرای طرحهای رفاهی و رفع نیازهای مردم کاهش یابد.
سام دلیری بر خرید مستثنیات داخل جنگل به منظور افزایش سطح جنگلها تأکید کرد و افزود: باید مشوق لازم برای توسعه زراعت چوب توسط دولت در نظر گرفته شود.
طبیعت متعلق به انسان و سایر موجودات
در ادامه این پنل تخصصی، احترام السادات مازادی به نمایندگی از سوی سمنهای محیط زیستی گفت: انسان محور همه چیز نیست و بهرهبرداری از طبیعت نباید برای آسایش و رفاه انسان انجام شود. بهرهبرداری از طبیعت بیش از توان آن، روا نیست.
وی افزود: امروزه به عقیده بسیاری از کارشناسان منابع زمین میتواند پایانپذیر باشد و ما نمیتوانیم انتظارات و تقاضاهای نامحدود از زمین داشته باشیم.
مازادی عنوان کرد: در هیچ دورهای از تاریخ، منابع آبی و خاکی ما اینگونه از فعالیتهای بشر تاثیر نگرفته است.
وی ادامه داد: تاثیر انسان بر طبیعت موجب نگرانی زیادی شده و به همین دلیل جنبشهای مختلفی برای مقابله با روند تخریب طبیعت شکل گرفته است. هدف این جنبشها دفاع از محیط زیست جهان و باقی مانده حیات وحش کره زمین است.
تقدیر از خانواده شهید علیپور
در همایش یک روزه دانشگاه تربیت مدرس از خانواده شهید علیپور جنگلبان نور که خرداد ماه امسال به ضرب گلوله قاچاقچیان چوب به شهادت رسید، قدردانی شد. همسر این شهید لوح تقدیری را دریافت کرد.
اگرچه قاسم سبزعلی فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور خبرداده بود که شهادت علیپور مورد تایید بنیاد شهید قرار گرفته است اما گویا هنوز این مسئله تایید نهایی نشده و پرونده این شهید جنگلبان، در پیچ و خم مراحل اداری است.
پیش از صرف ناهار نیز نهالهایی با حضور کارشناسان به یاد شهید علیپور و سایر شهدای میهن اسلامی غرس شد.
مدافعان تنفس، غایبان همایش دانشگاه تربیت مدرس
به گفته برگزار کنندگان همایش، هادی کیادلیری رئیس انجمن جنگلبانی ایران، باریس مجنونیان عضو هیات علمی دانشگاه تهران و ناصر مقدسی رئیس شورایعالی جنگل به همایش نوشهر دعوت شده بودند اما هر کدام از این افراد بنا به دلایل شخصی، قادر به حضور در همایش نشدند. این نخستین باری نیست که موافقان تنفس در هماندیشیهایی از این دست حضور نمییابند. در همایش دانشگاه ساری که ماه گذشته در محل دانشکده منابع طبیعی این شهر برگزار شد نیز هیچ یک از مدافعان تنفس حضور نداشتند. شنیدهها حاکی است که پروژههای مختلف مرتبط با اجرای طرح تنفس پشت درهای بسته و با اعمال نظر افرادی معدود، در حال تدوین است. از سوی دیگر شائبههایی نیز مطرح میشود که مدافعان تنفس از آنجا که برای بحثهای کارشناسی متعددی که در زمینه مدیریت جنگلها در دوران گذار مطرح میشود، پاسخی ندارند، به همین دلیل در همایشهایی که از سوی منتقدان تنفس برگزار می شود، حضور نمییابند. به هر حال بعد از نهایی شدن طرح تنفس در مجلس شورای اسلامی و لزوم کنار گذاشتن اختلاف نظرها و همفکری برای تدوین بهترین طرح، به نظر میرسد باید مدافعان تنفس حضور پررنگتری در هم اندیشیها داشته باشند تا شائبهها و اختلافات گذشته کنار گذاشته شود. در حال حاضر جنگلهای ایران دو طرح بزرگ و شکست خورده را تجربه کرده است. طرح خروج دام از جنگل و طرح صیانت طرحهایی هستند که به دلیل عدم همگرایی در بدنه کارشناسی و کمبود منابع و اعتبارات مالی، هیچگاه به نتیجه نرسیدند. امیدواریم طرح تنفس که از کمبود اعتبارات دولتی رنج میبرد و بدون شک این نقیصه در طول دوران گذار رفع نخواهد شد، با همگرایی کارشناسی و ارایه راهکارهای درست، به لیست طرحهای شکست خورده بخش جنگل اضافه نشود.
بیانیه پایانی
همایش ملی مدیریت پایدار جنگلهای شمال (فرصتها و چالشها) با قرائت بیانیه پایانی این همایش به کار خود پایان داد.
در این بیانیه آمده است:
- هرگونه تغییر در سیاستهای و راهبردهای مدیریت منابع جنگلی باید بر مبنای خرد جمعی و برگرفته از جمعبندی کارشناسی مبتنی بر مدیریت پایدار جنگل و جلوگیری از تصمیمگیری فردی باشد.
- سازمان جنگلها و مراتع در خصوص حل برخی از مشکلات اقتصادی و اجتماعی مثل طرح ممیزی، خروج دام از جنگل، اجرای برنامه پایش، حفظ و برنامه صیانت از جنگلهای شمال اهتمام بیشتری داشته باشد.
- ارتقای تجربه مشارکتی و بهکارگیری جوامع محلی و ذینفعان در برنامهریزیها و مدیریت جنگل مورد توجه قرار گیرد.
- در چارچوب سیاستهای کلان و ملی، برنامهریزی و سیاستگزاری مدیریتی جنگل باید از سطح پایین با نگاه به جوامع محلی در راستای همراهی مشارکت مردمی برای دستیابی به اهداف موثر و کلان طرحها باشد.
- مدیریت مشارکتی و چند منظوره اکوسیستم جنگلی، یکی از مدلهای اجرایی تنفس جنگل است.
- رویکرد طرحهای جنگلداری چند منظوره و تصویب شرح خدمات آن مورد توجه قرار گیرد.
- با توجه به کاهش کیفیت تولیدی جنگل، ضرورت دارد در افزایش بهرهوری از فرآوردههای تولید شده و کاهش ضایعات دقت لازم انجام شود.
- سیاست جنگل در همه جای جهان چند راههای است که باید با تجزیه و تحلیل روشهای علمی نوظهور، استفاده از تحلیل گفتمان و برقراری ارتباط بین ذینفعان و نقش آفرینان به نقطه تعادل برسد.
- تصمیمگیریهای کلان مدیریت پایدار جنگل باید بر اساس مستندات عملی و آماری دقیق، پایش دورهای عرصههای جنگلی بر اساس تصمیمسازی همه رویکردها و خرد جمعی متخصصان ذیربط باشد.
- در راستای اعمال مدیریت بهینه و پایدار جنگلهای کشور، بر ضرورت ارتقای ساختار تشکیلاتی آن تأکید شد.
- برای اجرای مدیریت پایدار جنگل و اهداف توسعه پایدار تا سال 2030، بر تامین ساز و کارهای لازم تأکید میشود و در این راستا پایداری منابع زیستی باید به طور ویژه مد نظر قرار گیرد.
- ضرورت دارد شاخصهای مهم مدیریت پایدار جنگل مانند مساحت، موجودی سرپا، ارزش کیفی چوب درختان سرپا، تنوع زیستی، کارکردهای جنگل، در دورههای معین پایش شده، از قوانین، مقررات و ساختار مناسب برخوردار شوند.
- بر اجرای آزمایشی و مقدماتی هر گونه تصمیمگیریها و برنامه ریزیها که در نتیجه خرد جمعی و گفتمان همه متخصصان تعریف میشود، تأکید شده است.
- در دوران توقف بهرهبرداری (استراحت جنگل)، رویکرد حفاظتی با لحاظ معیارهای مدیریت پایدار جنگل مانند حفظ سطح جنگل، حفظ تنوع زیستی گیاهی و جانوری، درصد تاج پوشش و موجودی سرپا توصیه میشود.
- شیوه جنگل شناسی همگام با طبیعت، در صورت درک درست و صحت اجرا و همچنین ضرورت دخالت در تودههای جنگلی با رویکرد پرورش جنگل توصیه میشود./
L-951214-01
دیدگاه تان را بنویسید