گفت و گو با مدیر پزشکی ایرانی باشگاه میلوال انگلیس
یک روی سکه فوتبال قهرمانی، شهرت و ثروت بازیکنان آن است و روی دیگر سکه مرگ ناگهانی دوران حرفه‌ای یک بازیکن به واسطه مصدومیت‌های ناشی از تمرین یا بازی.
به گزارش "ورزش سه"، در تاریخ فوتبال جهان فوق ستاره‌های زیادی را می‌شناسیم که در عین نبوغ سرشار و در اوج موفقیت به واسطه یک مصدومیت ناگهانی به پایان دوران حرفه‌ای‌شان رسیدند و مجبور شدند بازی کردن را برای همیشه کنار بگذارند. شاید در این گروه رونالدوی برزیلی، مشهورترین بازیکنی باشد که به واسطه مصدومیت‌های پی در پی زانو با وجود درخشش بی‌نظیرش در زمین بازی، مجبور شد زمان زیادی را خارج از زمین بازی بگذراند و در نهایت هم از فوتبال حرفه‌ای با مصدومیت خداحافظی کرد. گروهی دیگر هم در این بین وجود دارند که هر چند مصدومیت منجر به اتمام دوران حرفه‌ای‌شان نشد اما تاثیر بسزایی در کیفیت فنی بازی آنها گذاشت. در ایران می‌توان از محرم نوید کیا به عنوان فوق‌ستاره‌ای که مصدومیت‌های پیاپی زانو به عمر فوتبال حرفه‌ای‌اش آسیب زد، اشاره کرد. مصدومیت‌های زانو در این بین شاید از جدی‌ترین نوع مصدومیت‌ها بودند که تا همین چندسال پیش رخ دادن‌شان منجر به اتمام دوران حرفه‌ای یک بازیکن می‌شد. هر چند این روزها با پیشرفت علم تمرین و ورزش از تعداد این نوع مصدومیت‌ها کاسته شده و همچنین معمولا بازیکنان بعد از سپری کردن یک دوره نقاهت به زمین بازی برمی‌گردند اما با این وجود می‌تواند لطمه جدی به کیفیت حرفه‌ای بازیکنان فوتبال بزند.
از این رو تصمیم گرفتیم با دکتر علیرضا مناجاتی، مدیر دپارتمان علوم ورزش و پزشکی باشگاه میلوال انگلستان که متخصص آسیب‌های زانو و نحوه جلوگیری از آن است گفت‌وگو کنیم:
شما یکی از ایرانیان موفق در انگلستان هستید که حوزه کاری‌تان نو و پر از ایده‌هایی است که خودتان طراحی کردید. این اتفاق در فوتبال افتاده است و برای همین جذاب‌تر است. مدیر دپارتمان علوم ورزش و پزشکی دقیقا چه نقشی در یک باشگاه حرفه‌ای فوتبال دارد؟
محققین علوم ورزش و پزشکی جزو مهم‌ترین اعضای فنی باشگاه‌های فوتبال هستند و وظیفه آنها شامل برنامه‌ریزی نوع تمرینات، زمان‌بندی، مدت و شدت تمرین است. همچنین آنها مسوول نظارت بر روند بهبود و ریکاوری بازیکنان مصدوم هستند. تحلیل وضعیت بدنی و نحوه عملکرد آنها در زمین از دیگر وظایف کلیدی محققین ورزش است. نقش من در باشگاه نظارت بر نحوه اجرای برنامه جامع عملکرد بازیکنان حرفه‌ای فوتبال در باشگاه است که مسیر تکامل بازیکنان از سنین پایه تا تیم اول را شامل می‌شود. این برنامه‌ها بر اساس سرفصل‌هایی که فدراسیون فوتبال انگلستان ارایه می‌کند، تهیه و اجرا می‌شود.
شما تجربه حضور در فوتبال ایران هم دارید و سال‌ها مشغول به کار بودید. تفاوت‌های استراتژیک فوتبال ایران با انگلستان در چیست و به چه موضوعاتی در لیگ‌های فوتبال انگلستان توجه می‌شود؟
در ایران اکثر کارها در زمین بازی انجام می‌شود و مراقبت از روند عملکرد بازیکنان منوط به تمرینات و مسابقه است. در حالی که اینجا شاید به اندازه دو برابر زمانی که در زمین بازی وقت صرف می‌شود باید برای تحلیل داده‌های ناشی از آن در دفتر کار وقت صرف کنید. تحلیل این داده‌ها زمینه برنامه‌ریزی‌های بعدی است و اهمیت آن کمتر از تمرینات و خود مسابقه نیست.
یکی از مشکلات مهم در فوتبال ایران و حتی دنیا، بحث رباط صلیبی و پاره شدن آن است. چطور به راه‌حلی برای پیشگیری از این مصدومیت شایع در ورزش رسیدید؟
رباط صلیبی یکی از چهار رباط در زانو است که تقریبا می‌توانم بگویم بیشترین آمار مصدومیت زانو به این رباط مربوط است. مصدومیت رباط صلیبی می‌تواند از شش الی دوازده ماه بازیکن را از تمرین و مسابقه دور کند و مهم‌ترین نکته‌ای که باید در موردش اشاره کنم این است که به محض تجربه نخستین مصدومیت رباط صلیبی آمار سایر مصدومیت‌های مربوط به زانو به‌شدت افزایش پیدا خواهد کرد. از این رو خیلی برای بازیکنان و کادر فنی اهمیت دارد که از نخستین مصدومیت جلوگیری شود. نکته دیگری که باید اشاره کنم این است که نزدیک به ۵۸ درصد مصدومیت‌ها در ورزش‌ها به پاها ربط دارد که بیش از نیمی از این مصدومیت‌ها هم به زانو مرتبط است. از این رو مراقبت و پیشگیری از این نوع مصدومیت برای ادامه دوران حرفه‌ای بازیکنان بسیار حیاتی است.
بحث مصدومیت و پاره شدن رباط صلیبی، پروژه شما در دانشگاه گرینیچ بود. درباره تحقیقاتی که کردید و نتایجی که به آن رسیدید برای ما توضیح دهید.
کار اصلی ما بررسی علت رخ دادن این مصدومیت به خصوص از نظر بیومکانیک بازیکنان بود. این زمینه پیش از این هم مورد توجه محققین مختلفی قرار گرفته بود اما هیچ منبع جامعی برای بررسی نهایی آن وجود نداشت. علت اصلی رخ دادن این مصدومیت حرکت رو به داخل زانو است که باعث ایجاد فشار به رباط می‌شود که می‌تواند منجربه پارگی آن شود. اکثر این مصدومیت‌ها در حین فرود آمدن بعد از پرش برای تماس با توپ است. به خصوص اگر بازیکن به روی یک پا فرود بیاید. ما با مرور آزمایش‌های قبلی و طراحی پروتکل‌های تمرینی به استراتژی‌های مشخصی برای کاهش تعداد رخ دادن این مصدومیت‌ها رسیدیم. برای این برنامه از یک تکنولوژی که پیش از این در ناسا به کار گرفته شده بود استفاده شده است. این تکنولوژی یک دستگاهی است که از طریق نیروی گریز از مرکز کار می‌کندو با استقبال خوبی هم در فوتبال اسپانیا مواجه شده است.
پیش از تحقیقات و برنامه‌های شما، باشگاه‌های فوتبال از چه روشی برای پیشگیری از مصدومیت‌های شایع استفاده می‌کردند؟
پروتکل تمرینی ا زتوسط دکتر گرگ مایر امریکایی به روز‌ترین روش پیشگیری این مصدومیت بود که با یک محدودیت جدی مواجه است. در روش دکتر مایر بازیکنان باید هفته‌ای سه جلسه و هر جلسه ۹۰ دقیقه تمرینات فیزیکی انجام دهند که با توجه به‌شدت فشار بدنی تمرینات و مسابقات امکان‌پذیر نیست و باعث می‌شود اکثر بازیکنان نتوانند برای طولانی مدت از این روش استفاده کنند. ما به دنبال روش تمرینی بودیم که با زمان بسیار کوتاه‌تری امکان پیاده‌سازی‌اش وجود داشته باشد و تا به امروز این برنامه وجود نداشت. در برنامه فعلی که بیش از ۲۰ دقیقه طول نمی‌کشد بین دو الا سه بار در هفته و برای مدت ۶ هفته اگر انجام بشود ریسک مصدومیت‌های رباط صلیبی با ضریب قابل‌توجهی کاهش می‌یابد.
نتایجی که شما در عمل به این پژوهش رسیدید حیرت‌انگیز است. تقریبا مصدومیت از باشگاه شما حذف شد.
با وجود آمار بسیار بالای مصدومیت رباط صلیبی در تیم‌های مردان و زنان فوتبال انگلستان طی سه سال گذشته در میل وال حتی یک مورد همچنین مصدومیتی رخ نداده که در نوع خود یک رکورد در پیشگیری مصدومیت‌های جدی در فوتبال به حساب می‌آید. این دستاورد ما توسط فدراسیون فوتبال انگلستان هم مورد توجه قرار گرفت و قرار بر این است که این برنامه به سایر باشگاه‌های فوتبال هم منتقل شود.
جاوید جعفری
دیدگاه تان را بنویسید