توسعه قانونمند و پایدار تکثیر و پرورش ماهی پربازده تیلاپیا بر روی ریل امنیت غذایی کشور

 سید قباد مکرمی در گفت و گو با خبرنگار ایانا با بیان این که ماهی تیلاپیا به عنوان گونه ایده‌آل با تمام مشخصات مطلوب در آبزی پروری مطرح می شود گفت: تیلاپیا یک ماهی سریع‌الرشد، با تکثیر راحت و ضریب تبدیل غذای پایین است که به دلیل همه چیز خوار بودن، قیمت تمام شده پایینی دارد. این ماهی تاب آوری قابل قبولی در شرایط محیطی مختلف و استخرهای آبزی پروری دارد.

وی افزود:این ماهی از سال ۸۷ توسط موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور وارد ایران شده و از آن زمان اختلاف نظرهای کارشناسی زیادی بین سازمان شیلات ایران، موسسه علوم تحقیقات شیلاتی و سازمان حفاظت محیط زیست وجود داشته و هر کدام از این سازمان‌ها از منظر خود به پرورش ماهی تیلاپیا نگاه کرده اند. بین اساتید دانشگاه نیز پرورش ماهی تیلاپیا موافقین و مخالفینی دارد.

مکرمی گفت: در برهه‌ای رئیس سازمان محیط زیست با پرورش این ماهی در 4 استان موافقت، و سپس معاون آن سازمان با آن مخالفت کردند. بحث‌های حقوقی مطرح شد و موافقت‌ها و مخالفت‌هایی با پرورش این ماهی انجام شد و در کمیته رفع موانع تولید استان خراسان رضوی نیز به این استانها اضافه شد و ۵ استان یزد، سمنان، خراسان رضوی، خراسان جنوبی و قم مجوز قانونی پرورش این ماهی را پیدا کردند.

وی یاد آور شد: در سال ۱۴۰۱ قانون تسهیل صدور مجوزهای کسب و کار، به عنوان قانونی بسیار پیشرو برای مهیا کردن زمینه‌های لازم برای صدور مجوزهای کسب و کار ابلاغ شد . در تبصره ۴ ماده ۱ این قانون آمده است: هیچ دستگاهی حق ایجاد محدودیت را قبل از اخذ تاییدیه هیات مقررات زدایی و مصوبه هیات دولت ندارد؛ و در این تبصره به صورت شفاف محدودیت‌های زیست محیطی نیز اشاره شده است.

مکرمی ادامه داد: در این قانون آمده است: اگر قرار است محدودیت زیست محیطی گذاشته شود، لازم است که آن دستگاه دلایل خود را به هیئت مقررات زدایی ارائه دهد. قابل ذکر است که هیئت مقررات زدایی ترکیبی از دستگاه‌های مختلف شامل نماینده بازرسی کل کشور، دادستانی، اصناف، و بر اساس موضوع دستگاه‌های دولتی ذیربط، و وزارت اقتصاد بوده و بالاترین مرجع صدور مجوزها است.

مصوبه هیئت مقررات زدایی

مدیر کل دفتر پرورش آبزیان آب شیرین خاطرنشان کرد:سال گذشته موضوع پرورش ماهی تیلاپیا در هیئت مطرح شد. مکاتباتی انجام شد و پس از جلسات تخصصی و حقوقی و در نهایت در تاریخ 30 مردادماه سال جاری، مصوبه هشتاد و چهارم هیئت مقررات زدایی با این مضمون توسط وزیر محترم اقتصاد ابلاغ شد که: سازمان شیلات ایران موظف است ظرف یک ماه با همکاری سازمان محیط زیست نسبت به تدوین ضوابط و شرایط پرورش تیلاپیا با رعایت حساسیت های زیست محیطی، تدوین نظارت پسینی موثر و ممانعت از پرورش این ماهی در مزارع غیر مجاز به گونه‌ای اقدام نماید؛ که ضمن تسهیل صدور مجوز در کشور حساسیت‌های محیط زیستی نیز رعایت شود.

وی ادامه داد: سازمان شیلات ایران در این خصوص جلساتی با حضور نمایندگان سازمان محیط زیست نیز برگذار کرد و قرار بر این شد که آن سازمان، حساسیت های خود را که به صورت شفاهی در جلسات مطرح کرده بود، کتبا به ما اعلام کند. سازمان محیط زیست جلسه‌ای نیز با اساتید دانشگاه داشتند ولی با سپری شدن محدودیت زمانی اعلام شده در مصوبه هیئت مقررات زدایی، موارد کتبی مبنی بر حساسیت های محیط زیست به دست شیلات نرسید.

وی تاکید کرد: در حال حاضر ایران تقریبا جزء آخرین کشورهایی است که با داشتن شرایط مناسب برای پرورش تیلاپیا، توسعه پرورش این ماهی را دچار محدودیت کرده است. این ماهی در ۱۴۳ کشور دنیا در حال پرورش است. کشورهای همسایه ما عمدتاً از سال‌های گذشته یا پرورش دهنده هستند و یا کشوری مانند ترکیه از سال 1976 برنامه رهاسازی این گونه را در آب‌های خود دارد. ما طبیعتاً هیچگونه برنامه‌ای در خصوص رهاسازی ماهی تیلاپیا در آب‌های کشور نداریم و بحث ما تنها تولید این ماهی مهم در استخرهای محصور و در راستای دستیابی به اهداف سند امنیت غذایی و برنامه هفتم هستیم.

فرصتی برای افزایش مصرف سرانه ماهی

 مدیر کل دفتر پرورش آبزیان آب شیرین تصریح کرد:احساس می‌کنیم که تولید پایدار ماهی تیلاپیا فرصتی برای کشور است و حتی اگر ما در سازمان شیلات، توسعه پرورش آن را دنبال نکنیم، بخش‌های خصوصی و تولید کنندگان به ویژه در مناطقی که استخرهای دو منظوره دارند و فصل دوره پرورش ماهی آنها کوتاه، و منطبق با فصل آبیاری است، بسیاری از مزارع و پرورش دهندگان تمایل به پرورش این گونه دارند.

وی افزود: شنیده‌ها حاکی از این است که در تعدادی از استان‌ها اقدام به تولید می‌کنند. ما اسم این تولیدکنندگان را غیرمجاز می‌گذاریم در حالی که این افراد در شرایط روستا اقدام به تامین معیشت روستایی کرده، ماهی ای را پرورش می‌دهند که در بازار کشور ورود پیدا کرده است. در حالی که در گذشته وارد کننده 15 هزار تن فیله این ماهی بوده ایم. بازار این ماهی را می پسندد و باعث افزایش مصرف سرانه آبزیان خواهد شد.

وی تصریح کرد:نکته مهم آن است که مخالفان خوب است بیان کنند در 15 سال حضور این ماهی در ایران چه وقایع و خطراتی محیط زیست را تهدید کرده است؟ لازم بذکر است بر اساس قانون تسهیل صدور مجوز های کسب و کار و با توجه به مکاتبات دبیر محترم هیات مقررات زدایی و مصوبه کمیته صدور مجوز تکثیر و پرورش تیلاپیا در راستای قانون و مقررات به خصوص قانون تسهیل صدور مجوزهای کسب و کار خواهد بود .