حفظ پایدار حاصلخیزی خاک با کمک الگوی کشت

ناصر دواتگر در گفت‌وگو با خبرنگار ایانا با اشاره به اقلیم خشک و نیمه خشک حاکم بر کشور بیان کرد: به غیر از استان‌های شمالی و برخی از استان‌های زاگرسی، سایر اراضی پهنه کشور به صورت ذاتی از خاک فقیری برخوردارند که این ویژگی بسیاری از کشورهای آسیای میانه است.

وی توضیح داد: این خاک‌ها ذاتا ماده آلی کمی دارند و میزان آهک و گچ و سنگ‌ریزه آنها زیاد است. این خاک‌ها تکامل یافته نیستند و در مجموع درصد شوری و قلیای بالایی دارند که مجموع این عوامل باعث می‌شود که این خاک‌ها به صورت ذاتی حاصلخیز نباشند.

دواتگر ادامه داد: از سوی دیگر پدیده‌هایی مانند خشکسالی‌های مداوم در سال‌های اخیر باعث افزایش تنش شوری و قلیایی خاک در برخی نقاط کشور شده است. چرا که برای به اصطلاح «شیرین کردن خاک» به آب کافی نیاز است.

وی افزود: از سوی دیگر از زمان کاهش یارانه کود کشاورزی و انحصار آن به یکی دو قلم کالای اساسی، استفاده از این کودها هم از نظر نوع و هم از نظر مقدار به شدت محدود شده است که این نیز به نوبه خود باعث محدودیت مواد مغذی خاک شده در نتیجه عملکرد مطلوبی که پیش از این از اراضی کشاورزی و باغی کشور می‌گرفتیم؛ محقق نمی‌شود.

مدیر کل دفتر امور خاک کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی همچنین با اشاره به موضوع تناسب اراضی گفت: هر خاک دارای استعداد و ظرفیتی است و برای استفاده خاصی قابلیت دارد. در بسیاری اوقات ما به شکل آزمون و خطا با هدف سودآوری اقتصادی برای کشاورز، در خاک‌های مناطق مختلف گیاهی را کشت می‌کنیم که تناسبی با ظرفیت‌های آن خاک ندارد.

وی افزود: به عنوان مثال در استان خوزستان پس از کشت گندم، اراضی زیر کشت برنج می‌روند؛ در حالی که این دو محصول ذاتاً برای کشت با همدیگر از نظر مدیریت خاک هم‌راستا نیستند. در چنین شرایطی به دلیل پرنیاز و پرتوقع بودن این محصولات، خاک منطقه دچار خستگی می‌شود و حاصلخیزی خاک در چنین شرایطی پایدار نخواهد بود.

وی با تاکید بر اهمیت نقش الگوی کشت در مدیریت خاک کشاورزی گفت: در بحث الگوی کشت که پایه آن تناسب اراضی است، حتماً باید تناسب محصول و خاک را در نظر بگیریم تا بتوانیم این ثروت خاموش را به صورت پایدار حفظ کنیم.

خبرنگار: شبنم مسعودی